LIVE UPDATES
Bota

Përplasja e presidentit Trump me gjykatat/ Analiza e DW: A po shkon SHBA drejt autokracisë? Sa e kërcënon kjo sundimin e ligjit

Gjykatat amerikane kanë rrëzuar disa nga planet e Donald Trump. Presidenti shprehet me zemërim, e ndonjëherë edhe i injoron vendimet e gjyqësorit. Sa e kërcënon kjo sundimin e ligjit?

23 Mars 2025, 11:38 Nga B.Z
Përplasja e presidentit Trump me gjykatat/ Analiza e DW: A po shkon SHBA
Donald Trump

SHBA - Ishte e mërkura e 19 marsit, kur mosmarrëveshja u përshkallëzua plotësisht: "Nëse një president nuk ka të drejtë të dëbojë vrasës dhe kriminelë të tjerë nga vendi ynë, sepse një gjykatës i çmendur radikal i majtë dëshiron të marrë presidencën, atëherë vendi ynë është në telashe të mëdha, atëherë është i dënuar të dështojë" shkroi me zemërim Donald Trump tek rrjeti i tij Truth Social në lidhje me një vendim të gjykatësit federal amerikan, James Boasberg". Trump dhe disa kongresmenë republikanë madje bënë thirrje për shkarkimin e tij

Si erdhi puna deri tek përshkallëzimi?

Qeveria e Donald Trump kishte deportuar më parë qindra venezuelianë. Sipas administratës amerikane, ata ishin anëtarë të një bande droge. Pavarësisht protestave të ashpra nga pushtetmbajtësi venezuelan, Nicolás Maduro, ata u dërguan me avion në El Salvador dhe u burgosën atje në burgun famëkeq CECOT të sigurisë së lartë.

Trump iu referua një ligji të vitit 1798 që lejon që "armiqtë e huaj" të dëbohen nga vendi. Gjyqtari federal i Uashingtonit Boasberg e kishte ndaluar dëbimin - fillimisht duhej të kontrollohej nëse ligji ishte i zbatueshëm. Por administrata Trump e injoroi vendimin e gjyqtarit. Arsyeja që u dha ishte se avionët ndodheshin tashmë në ajër në momentin e ndalimit gjyqësor.

Disa mollë sherri

Ky nuk është aspak rasti i vetëm, ku përplasen administrata Trump dhe gjyqësori amerikan. Për shembull, një gjykatës federal i SHBA-së urdhëroi që të ndalohej mbyllja e agjencisë së ndihmës për zhvillim USAID, e cila kërkohej nga Trump dhe këshilltari i tij Elon Musk. Një gjykatëse federale nga Maryland-i bllokoi, të paktën për momentin, dëbimin e personave trans nga ushtria amerikane nga ana e Sekretarit të Mbrojtjes së Trump, Hegseth. Një gjykatëse tjetër e Uashingtonit urdhëroi qeverinë të paguajë 14 miliardë dollarë dëmshpërblime si grante për tre organizata për mbrojtjen e klimës.

"Kemi gjyqtarë jashtë kontrollit që po shkatërrojnë vendin tonë”, u ankua Trump në një intervistë me transmetuesin amerikan Fox News. I pyetur nëse ai do të kundërshtonte një vendim gjykate, Trump tha: "Jo, nuk mund ta bësh këtë".

Dëbime jo konfom ligjit?

Vërtet jo? "Për momentin, Trump po pëson humbje njëra pas tjetrës në gjykatë", shprehet Johannes Thimm, zëvendës drejtues i grupit kërkimor për Amerikën në Fondacionin e Shkencës dhe Politikës së Berlinit (SWP). "Tani ka shenja të para që ai ose po injoron ose po vë në dyshim haptazi vendime të caktuara gjyqësore dhe praktikisht nuk po i zbaton ato." Për momentin kjo duket se po ndodh veçanërisht me deportimet.

Vetëm pak ditë më parë, Rasha Alawieh, një mjeke e lindur në Liban në Universitetin Brown në Rhode Island, u deportua në vendin e saj nëpërmjet Francës, pavarësisht se një gjykatë federale në Boston e ndaloi këtë. Një fat i ngjashëm kërcënon tani studentin me origjinë palestineze Mahmoud Khalil, i cili u ndalua e mor për dëbim, sepse mori pjesë në demonstratat pro-palestineze në kampusin e Universitetit Columbia. Edhe në këtë rast ka një vendim gjykate kundër dëbimit.

Ditët e fundit u duk, se sa pak mendojnë Donald Trump dhe mbështetësit e tij për vendime të tilla gjyqtarësh. "Cari i kufijve” i emëruar nga Trump, Tom Homan i tha Fox News: "Nuk më intereson se çfarë mendojnë gjyqtarët”. Nëse "terroristët nxirren jashtë vendit”, atëherë "kjo duhet të jetë një arsye për të festuar në këtë vend”.

Edhe ministrja e Drejtësisë, Pam Bondi kritikoi pezullimin e urdhrave të dëbimit si një "mospërfillje e kompetencave të pushtetit të Presidentit Trump". Vendime të tilla rrezikojnë popullatën dhe zbatimin e ligjit, tha Bondi.

Ndarja e pushteteve në rrezik

Për Johannes Thimm, këto janë sinjale shqetësuese. Eksperti i SWP e sheh në rrezik të gjithë sistemin e ndarjes së pushteteve në SHBA. Nga njëra anë,migracioni sepse me Kongresin, "legjislativi praktikisht e ka çregjistruar veten si një fuqi kontrolluese që mund të ndalojë edhe presidentin". Që nga zgjedhjet, republikanët kanë  shumicë në të dy dhomat e Kongresit - dhe ata janë "praktikisht 100 për qind besnikë ndaj Trump", tha Thimm.

Kështu që mbetet drejtësia. "Dhe këtu problemi themelor është që gjykatat nuk mund të zbatojnë në mënyrë efektive vendimet e tyre, veçanërisht jo kundër qeverisë. Për shkak se ato nuk kanë forcë policore - i gjithë sistemi bazohet në pushtetet e tjera duke respektuar autoritetin e gjykatave" thekson eksperti.

Pikërisht kjo po gërryhet aktualisht me një ritëm alarmues. "Fakti që Trump sapo ka filluar të injorojë ose të kundërshtojë vendimet e gjykatave ka potencialin të shkaktojë një krizë kushtetuese. Dhe kjo e thënë butë." Në një shtet kushtetues, policia dhe autoritetet e sigurisë janë kryesisht atje për të zbatuar ligjin dhe rendin. Por ata në fund i raportojnë presidentit. Nëse ka udhëzime kontradiktore nga të dyja palët - kujt duhet t'i binden?

Kritika nga Gjykata Supreme

Ndoshta kjo është gjithashtu një nga arsyet pse John Roberts, kryetari i Gjykatës së Lartë, hodhi poshtë kërkesën e Trump për të hequr thjesht gjyqtarët jopopullorë në mënyrë të pazakontë. "Ka qenë e qartë për më shumë se dy shekuj që procedura e shkarkimit nga posti nuk është reagim i përshtatshëm ndaj një mosmarrëveshjeje mbi një vendim gjyqësor," tha Roberts. "Prandaj kemi edhe gjykatat e apelit."

Nuk duhet "bërë gabimi të besohet, Gjykata e Lartë me shumicë konservatore do të votojë për Trump në të gjitha rastet”, thotë Johannes Thimm. Aa nuk e ka bërë gjithmonë këtë në të kaluarën - duke riafirmuar kështu pavarësinë e gjyqësorit. Eksperti i SWP beson se "tani po ndodh një lloj lufte për pushtet. Trump po teston se çfarë mund t'i ecë. Dhe më pas varet vërtet nga Gjykata e Lartë që do të mbështesë gjykatat, siç ka bërë tani John Roberts."

Drejt autokracisë?

Nuk mendohet që presidenti amerikan do të guxojë të përballet hapur me Gjykatën e Lartë, ku vetë Donald Trump ka luajtur rol kyç për të zënë vendet vakante. "Por problemi bazë që as Gjykata e Lartë nuk mund të zbatojë vendimet e saj me forcë, është i njëjtë si në gjykatat e tjera”, shprehet Thimm. "Teorikisht, Trump gjithashtu mund të qëndronte aty dhe të thoshte: Unë nuk e njoh këtë apo atë vendim”.

Pas zhvillimeve të fundit rreth fluturimeve të dëbimit në El Salvador, Johannes Thimm mendon, në të ardhmen "nuk mund të përjashtohet më që Trump thjesht të mos zbatojë disa gjëra përmes gjyqësorit dhe se askush nuk do të bëjë vërtet gjë ose nuk do të jetë në gjendje të bëjë diçka për këtë". "Kështu SHBA-të bëjnë një hap të madh drejt shfuqizimit të shtetit kushtetues demokratik”./DW

gjykata shba donald trump

Sondazh

Poll

Berisha:Rama është padrino,ka vendosur kodin e mafias,omertan për çdo lloj ballafaqimi në televizion

Berisha:Rama është padrino,ka vendosur kodin e mafias,omertan për çdo lloj ballafaqimi në televizion

Rama: Marrim më shumë se 74 mandate, më duhet edhe pak kohë që ta kuptoj tamam

Rama për arrestimet e funksionarëve të lartë: Në procese me drejtësinë janë ish-ministra

"Vishesh si adoleshent me manipulue të rinjt!" Rama-komentuesit: Edhe te veshja do më futesh?

Rama: Ne jemi qeveria dhe nuk bëjmë premtime elektorale! Ëndrra jonë është një, Shqipëria në BE

Rama- komentuesit: Veriu ishte lënë copë-copë! Tropoja ishte një gropë e zezë

Rama-komentuesit: Rrugët që kemi ndërtuar janë me të gjitha parametrat

Publikoi foton e një familje emigrantë me zarfet e KQZ/ Rama: Mora leje për ta postuar...

"Ça ka mo?!" Incident audioje "pas kamerës" së Ramës gjatë bashkëbisedimit live

Vota e diasporës, Rama: Duhet të jemi shumicë përtej shumicës së PS më 11 Maj

Rama: Tirana do të jetë epiqendra e politikës evropiane me 16 maj

Rama "leksione dashurie" vajzave: Fuqinë tuaj tërheqëse përdoreni për djemtë e lëkundur!

"Po pres të dëgjoj "Rama ik" se e kam si hudhër", Rama-të rinjve: Mos lini votë pa marrë

Rama ironizon partitë e reja: Ka dhe nga këta që shesin qylyma flutures, i keni parë

Të shtëna me armë zjarri pranë Liqenit Artificial pas një konflikti

Takim me shoqatat e turizmit/ Berisha: Do investojmë për infrastrukturën turistike

Berisha paraqet programin për turizmin: Shteti do marrë përsipër një pjesë të pagave

Berisha: Grabiti 24 hektarë tokë vetëm pse është kryeministër

"Nuk mund të ecet më në këtë mënyrë"/ Berisha: Do të formalizojmë industrinë e turizmit në vend

Rama takim me fermerët në Cërrik: "Paketën e Maleve" synojmë ta shtrijmë edhe për tokat e punuara

"Mos e hani karamelen e marrjes së rrogës në dorë!" Rama: Brenda 2030, pensioni 200 euro minimumi

Takimi me fermerët në Cërrik, Rama: Me kokën e rrumbullakët mund t’ju dukem si pjepër

Rama-komentuesit: Historia që do hiqej në janar e shkurt, ta shohim, por mos më qani hallin mua

"O zot, çfarë bëhet kështu"/ Rama ironizon Berishën: Bufi i kënetës me Dulen shkuan në PE

Rama ironizon opozitën: Më shumë kandidatë erdhën nga Big Brother se nga Primaret

Rama: Liria dhe barazia para ligjit nuk mund të garantohet askund përveç se në BE

Konferenca e katërt ndërqeveritare Shqipëri-BE,Rama: Jemi sot këtu për të ecur përpara

Konferenca ndërqeveritare, ministri i Jashtëm i Polonisë:Kapitujt e hapur janë jetikë për integrimin

Krimet zgjedhore/ Dumani në KLP: Kemi pasur denoncime për raste konkrete

Dumani: Kemi arrestuar punonjës të Policisë për lidhje me krimin e organizuar

Kritikat e Ramës për marrjet në pyetje, Dumani: Në godinën e re do ketë dhoma me audio e video

Zgjatja e Hetimeve/ Dumani: Shkak volumi i lartë i punës, 20 prokurorë janë mjaftushëm

Rama ironizon partitë e reja nga Milano: S'kanë asgjë të re përveç moshës së kryetarëve

Rama:Pasaporta europiane njeh automatikisht pensionet, u morëm vesh me motrën time (Melonin) në Romë

Rama: Bufi i kënetës më 11 maji prezantohet vetëm me Noc Rrokun!

Rama në Milano: T'i japim fund historisë së një populli të trajtuar si populli i dorës së dytë!

Rama në takim me shqiptarët në Milano: Një votë për të bërë histori dhe për të ndryshuar

Rama nis takimet me shqiptarët në Milano, kryeministrit i dhurojnë fanellën e Juventusit me numrin 5

Rama i përgjigjet LaCivita: Luli i shkretë bashkë me fituesin e Primareve në Kavajë

Rama: Shqipëria zonjë bëhet kur ti vendosim mbi kokë kurorën më 12 yjet e Evropës

Ramës: Latifi nga Amerika ka gjetur një që paguan tërë ato lekë

Rama: Të votosh për Shqipërinë në BE do të thotë të investosh për një Shqipëri të re

Rama pyet qytetarët: Ose me ne ose me kënetën madhështore dhe shitësit e qilimave fluturues

"Këneta opozitare do të jetë tharë deri atëherë"/ Rama: Shqipëria 2030 do të jetë një Shqipëri e re

Rama: Luftërat dhe situata gjeopolitke paralajmërojnë kohëra të vështira

Rama: Nuk ka në Ballkan një popull si shqiptari me ndjenjën përkatësisë ndaj Evropës

Fushata elektorale e PS/ Rama: Ky është muaji për fatin e Shqipërisë

Rama: Ndarje pa kthim me Azinë dhe bashkimi përfundimtar me Evropën

Rama: Jemi para një mundësie historike, kemi në dorë fatin europian të Shqipërisë

Peleshi: 12 vite më parë gjetëm një timonier, Edi Ramën! 7 mandate në Korçë për fitoren e PS