LIVE UPDATES
Bota

Lufta kundër Viktor Orban-it është një luftë për demokracinë e Evropës

Si të gjithë egomanët Viktor Orban ka nevojë të vazhdueshme për vëmendje. Së fundmi ai vari në qafë një shall me hartën e perandorisë së madhe hungareze. Ai i admiron gjithsesi ëndrrat perandorake të Putinit dhe luftën e tij në Ukrainë.

28 Nëntor 2022, 08:10 Nga DOSJA
Lufta kundër Viktor Orban-it është një luftë për
Viktor Orban

BE hezitoi shumë gjatë dhe e la veten të tërhiqet prej hunde nga Viktor Orbani. Por tani BE bllokoi pagesat miliardëshe për Hungarinë. Edhe krerët e shteteve dhe qeverive duhet të bëjnë të tyren, mendon Barbara Wesel. Si të gjithë egomanët Viktor Orban ka nevojë të vazhdueshme për vëmendje. Së fundmi ai vari në qafë një shall me hartën e perandorisë së madhe hungareze. Ai i admiron gjithsesi ëndrrat perandorake të Putinit dhe luftën e tij në Ukrainë.

Cari i Puszta-s ndoshta donte të tregonte se edhe ai është sundimtari i një perandorie, prej kohësh të zhdukur. Vendet fqinje e ndjenë veten të provokuar dhe reaguan me zemërim. Ky shou është tërësisht qesharak. Hungaria, një vend me 10 milionë banorë nuk do të sulmojë askënd dhe kufijtë e vitit 1922 janë histori e qëkurshme. Veprimi nuk është gjë tjetër veçse dëshirë për të rënë në sy: hungarezi i vogël do të donte të ishte më i madh - fizikisht dhe politikisht.

Më në fund pas vitesh kritikash të pavlera dhe ankesash të parezultat nga ana e Perëndimit, Komisioni i BE-së, i shtyrë nga Parlamenti Evropian, tani ka vendosur t`ia bllokojë provizorisht paratë Viktor Orbanit. Më shumë se 13 miliardë euro nga fondet e rindërtimit strukturor dhe nga fondi i koronës janë të ngrirë, derisa ai të zbatojë seriozisht një katalog të gjerë reformash. Këtu bën pjesë fundi i korrupsionit në prokurimet publike, rivendosja e një gjyqësori të pavarur dhe shumë më tepër. Viktor Orban duhet që të paktën pjesërisht të ndalojë çmontimin e demokracisë në vendin e tij.

Deri tani ai ka bërë disa premtime të paqarta, por nuk ka zbatuar në fakt asnjë nga kërkesat. Kjo mund t'i kushtojë atij pushtetin. Nga ana tjetër ai ka nevojë  urgjente për paratë nga Brukseli. Prandaj ai kundërpërgjigjet edhe një herë me shantazh dhe kërcënon të bllokojë ndihmën prej 18 miliardësh për Ukrainën. E njëjta gjë vlen edhe për taksën minimale globale dhe për anëtarësimin në NATO të Finlandës dhe Suedisë, të cilën ai deri tani e ka vonuar pa arsye. Orban luan sërish tërhiq e mos këput. Por mund të shpresohet, që BE më në fund do ta demaskojë bllofin e tij.

BE e ngriti vetë këtë përbindësh

Për më shumë se një dekadë institucionet evropiane e kanë lejuar veten të tërhiqen zvarrë në ring nga hungarezët. Ata bënë sehir, kur ai e shndërroi shtetin e tij në një "autokraci të zgjedhur", u shokuan kur ai shpalli demokracinë anti-liberale dhe nuk bënë rezistencë, kur ai shfuqizoi lirinë e shtypit, mori kontrollin e gjyqësorit dhe e bëri korrupsionin një synim shtetëror. Prej kohësh nuk ka më dyshim se Viktor Orban po shkel dhe po tallet me të ashtuquajturat vlera evropiane të demokracisë dhe të shtetit të së drejtës.

Dhe ai nuk e fsheh atë që bën. Antisemitizmi i neveritshëm në fushatat e tij zgjedhore, racizmi i hapur dhe ksenofobia e shfaqur në politikat e tij, diskriminimi ndaj pakicave dhe atyre që mendojnë ndryshe - e gjithë kjo u zhvillua hapur dhe para syve të të gjithëve. Evropa e ka toleruar këtë për një kohë të gjatë duke e kategorizuar në folklor politik.

Siç dihet, fajin e kanë pjesërisht edhe kristiandemokratët në Parlamentin Europian, të cilët e mbuluan Orbanin për vite me radhë si të tyrin, si dhe ish-kancelarja, që e trajtoi atë si një nga miqtë e saj të dobishëm në Europën Lindore. Në këtë zonë të rehatshme Orban u bë mbrojtësi i forcave antidemokratike, nacionaliste dhe autoritare në Evropë. Miqtë e tij më të mirë janë populistët e djathtë në Francë, Itali dhe Holandë. Nga Geert Wilders te Matteo Salvini, ata të gjithë bënë pelegrinazh në Budapest për t'u pranuar nga Orban në klubin e gjoja sundimtarëve autoritarë. Deri në luftën e Ukrainës edhe partia në pushtet në Poloni PiS ishte një nga miqtë më të mirë të hungarezëve. Ndërkohë marrëdhënia është ftohur.

Rezistencë në momentin e fundit

Viktor Orban financoi autokracinë e tij të vogël me paratë e taksapaguesve evropianë dhe gjatë viteve grumbulloi miliarda e miliarda nga Brukseli. Ai ka mbushur me ato xhepat e tij, të familjes dhe përkrahësve të tij politikë. Po pse evropianët e lanë Orbanin për kaq kohë t'i bënte budallenj? Ishte një përzierje e tolerancës së rreme ndaj një "rruge të veçantë evropianolindore" dhe frikës nga shantazhi, që përdorte Orbani, sa herë që kërcënohej me ndëshkim.

Por ka zgjidhje. Ose shtetet anëtare bashkohen më në fund dhe ia heqin Orbanit të drejtën e votës, ose gjejnë zgjidhje të tjera. Për shembull, duke marrë vendime vetëm si marrëveshje ndërqeveritare mes 26 vendeve - pra duke mos e përfshirë Hungarinë. Ka juristë që mund të gjejnë mënyra, për të dalë nga korseja e traktateve evropiane.

Nëse Evropa nuk bëhet më në fund aktive për të mbrojtur demokracinë e saj, atëherë do ta humbasë atë. Kursi i ndjekur nga kryetarja e re e qeverisë së ekstremit të djathtë në Itali është një paralajmërim për këdo që besonte se nacionalistët dhe populistët në BE nuk duhet të merren shumë seriozisht. Viktor Orban dhe demagogjia e tij autoritare kanë bërë që idetë e djathta ektreme të jenë sërish të pranueshme nga shoqëria dhe që vlerat humaniste të mund të vihen në dyshim. Hungaria ka helmuar ujin dhe ka infektuar tokën e komunitetit demokratik në Evropë. U takon kryetarëve të qeverive të BE, që ta neutralizojnë më në fund këtë rrezik në radhët e tyre në samitin e tyre në dhjetor.

Marrë nga DW

hungari viktor orban

Sondazh

Poll

“Rri aty se ti nuk do flasësh!" Vokshi: Ne i dinim skenarët e PS-së për atë që do ndodhte mbrëmë

“Rri aty se ti nuk do flasësh!" Vokshi: Ne i dinim skenarët e PS-së për atë që do ndodhte mbrëmë

Shehu: Sekretari i ri amerikan i Shtetit thotë se administrata po e përdor sanksionimin politikisht

Spiropali-Hotit: Kishte ardhur kryetari i Kuvendit të MV, nuk u përdor asnjë punonjës

Prania e Beqajt dje në ambientet e Kuvendit, Vasili: Policia e burgjeve nuk kishte as furgon

"Pse ju duhet Sky Ecc, për të folur me të dashurat"/ Dashnor Sula: Mos bllokoni propozimin tonë

"Duhet të jepni llogari për komisionin hetimor!" Çupi: Zonja kryetare thirre dëshmitarin Rama

Deputeti Lefter Gështenja del me urgjencë nga seanca plenare, merret nga ambulanca

Mziu për Komisionin e Shëndetësisë: Si ta mbyllnin kur nuk kanë ardhur përfituesit

"Ju nuk e donit dëshminë e Beqajt"/ Ilir Metaj: Ramën e donit si trofe për t’ja treguar Makbethit

"Ne nuk na kërcënon dot Edi Rama dhe jo Ilir Beqja!" Zhupa: Kam telefonuar komandantin e gardës

Dështimi i dëshmisë së Beqajt, Gogu opozitës: E latë 48 orët në pritje, nuk e dëgjoni se keni frikë

“Pse kur përmendet hajduti 2 metrosh ju shkon mendja tek Rama?!" Bardhi: Beqaj kërcënoi deputetët

Noka përplaset me Spiropalin për Beqajn: Vjen një hajdut 2 metra. Kryeparlamentarja: Mos fyeni

"Kush je ti?!" Debatet gjatë natës te "Shëndetësia", Beqaj hyn në sallën e Komisionit pa leje

Deklarata e pazakontë/ Sekretarja e Përgjithshme e Presidencës: Reduktuam personat e kualifikuar

Rama i ulet në gjunjë Melonit në Azerbajxhan, përqafimi i ngrohtë mes dy liderëve

"Nuk shkojmë si Romeo-Zhulietës poshtë ballkonit të marrim letra!" / Bilali: Beqaj të dëshmojë

"Show që ta hidhni si limon i shtrydhur!" Vokshi: E keni sjellë me pranga dy ditë Ilir Beqajn

Debat mes Vokshit dhe Koçit: Je gati të flijohesh edhe biologjikisht për Sali Berishën!

Beqaj: Pashë dje që latë avokatin e zotit Rrapaj të flasë! Vokshi: Ose bëni deklaratën dhe vijojmë

Beqaj: Nuk tërhiqem, kemi bërë kërkesë proceduriale! Vokshi: Jo nuk ju lejohet

"Kryetare është e disata herë që ofendon!" Klodiana Spahiu me tone të larta te "Shëndetësia"

Hoti-Beqajt: Faleminderit që rrëzuat mitin e shokut tuaj se nuk ka hajdut 2 metra

Prezantimi i Beqajt me Power Point. Vokshi: Bëjeni në Surrel këtë. Ndreca: Jemi shumicë

Avokati i Beqajt ‘mollë sherri’ mes Vokshit dhe Ndrecës: Keni konflikt interesi, është dhe i juaji

Mesazh apo kujdes? Beqja heq ujin Selita të Kastratit dhe nxjerr nga çanta ujin e preferuar

Beqaj thirret për dëshminë te "Shëndetësia": Jam i papunë! Dua të ilustroj me zë, figurë dhe numra

Ironizon Petro Koçi: Perla e ditës deklarata që kryetarja ishte mbi palët

Zhupa në Komisionin e Shëndetësisë: "Na tregoni kur do dëshmojë Vilma Nushi dhe Rama!"

Përplasje në Komisionin hetimor të Shëndetësisë/Vokshi-Metajt:Kur të vijë radha do e marrësh fjalën!

“Hajde o Skënderbe, çaji malet më dysh se na ka marrë malli”, Korreshi kërkon Ramën te Sterilizimi

"Kryeministrit s'ia mban të vijë!" Komisioni hetimor/ Metaj-opozitës: Ai ju bën leksione!

Sterilizimi/Përplasje mes Ndrecës dhe Vokshit: Beqaj dëshmitari kryesor. Kryetarja:Të vi Vilma Nushi

Tre dëshmitarët nuk janë paraqitur, Vokshi: Do të kërkojmë një shtyrje tjetër për të vijuar punën

Beqaj lë qelinë e burgut, niset drejt Kuvendit për të marrë pjesë në komisionin e Sterilizmit

Bilali: Arsyeja pse dalim keq në raportet për klimën e biznesit, se biznesmenët përmenden me emra

Vala migratore/ Orban: Jam i vetmi kryeministër që ka mbijetuar, duhet të mbrojmë kufijtë tanë

"Shqipja është gjuhë parajse"/ Rama batuta me Orban: Duhet përjetësi për ta mësuar

Ku do e vendosni Putin, pro luftës apo paqes? Orban: Nuk është detyra ime kjo

A e hapët shampanjën për Trump/ Orban: E kam mbajtur këtë premtim, rezultat fantastik

Rama në konferencë më Viktor Orban: Jam optimist, vendi i Shqipërisë në Evropë

Një ditë pas fitores së Trump/ Orban: Nuk mund të presim që amerikanët të na mbrojnë

Debatet për buxhetin faktik 2023, Noka: Derrat e majmë zhgërryhen në 80 mijë euro në muaj!

Diskutimi për buxhetin/ Ministri Malaj: Parashikohen investime kapitale dhe fonde sociale

“Bëni tender që të burgosurit të vishen me Hugo Boss!" Momenti kur Sula i dorëzon veshjen ministrit

Nallbati: Shqetësohuni kur ngrini dorën për të kaluar miliona për koncesione

"Puna jonë është t'iu kontrollojmë ju",Bylykbashi: Miratimi i rregullores ishte kampi i përqendrimit

"Duam emrat e gjithë policëve", Xhixho për arrestimin e Metës: Sot është data finale

Shehaj: Ministri i Brendshëm të na sqarojë për mbetjet toksike? Hoxha: Urdhri po ekzekutohet

"Të vazhdojmë me diskutimin!" Majko ironizon opozitën: Më kujtoni veten kur isha student