LIVE UPDATES
Bota

Plani i Japonisë për të shitur armë vdekjeprurëse, cila është domethënia?

Vendimi kundërthënës për ta lejuar shitjen e armatimit jashtë vendit pritet ta ndihmojë Japoninë ta sigurojë një rol në projektin njëvjeçar për të bashkëprodhuar avionë të ri luftarakë me Italinë dhe Britaninë e Madhe.

26 Mars 2024, 21:35 Nga M.B
Plani i Japonisë për të shitur armë vdekjeprurëse, cila
Ministri britanik i Mbrojtjes, Grant Shapps, (djathtas) ministri italian i Mbrojtjes, Guido Crosetto, (majtas) dhe ministri japonez i Mbrojtjes, Minoru Kihara (në mes), marrin pjesë në një konferencë të programit Global Combat Air Programme (GCAP), 14 dhjetor 2023, Tokio.

JAPONIA- Qeveria e Japonisë e miratoi të martën një plan për t’i shitur në të ardhmen avionë luftarakë të gjeneratës së ardhshme vendeve të tjera. Ky është hapi më i ri drejt largimit nga parimet pacifiste të cilat ajo i kishte miratuar në fund të Luftës së Dytë Botërore. Vendimi kundërthënës për ta lejuar shitjen e armatimit jashtë vendit pritet ta ndihmojë Japoninë ta sigurojë një rol në projektin njëvjeçar për të bashkëprodhuar avionë të ri luftarakë me Italinë dhe Britaninë e Madhe.

Megjithatë, ai është pjesë edhe e një synimi për ta zhvilluar industrinë e armëve të Japonisë dhe për ta forcuar rolin e saj në çështjet globale. Tani për tani, Tokio thotë se nuk e ka ndër mend të eksportojë armatim vdekjeprurës që i bashkëprodhon, por vetëm avionë të rinj luftarakë, të cilët nuk pritet të hyjnë në shërbim deri në vitin 2035. Më poshtë mund të lexoni se çfarë nënkupton ndryshimi i fundit dhe pse Japonia po i lehtëson me shpejtësi rregullat e eksportit të armëve.

Të martën, kabineti e aprovoi rishikimin e udhëzuesve të vet për shitjen e pajisjeve të mbrojtjes jashtë vendit, dhe e autorizoi shitjen e avionëve luftarakë në të ardhmen. Qeveria thotë se nuk e ka ndër mend të shesë armë të tjera që i bashkëprodhon në bazë të këtyre udhëzuesve, dhe se për ta bërë një gjë të tillë do të nevojitet aprovimi i kabinetit. Për kohë të gjatë, Japonia e ka ndaluar eksportimin e shumicës së armëve në përputhje me kushtetutën pacifiste, megjithëse ka filluar të ndërmarrë hapa drejt ndryshimit në një kohë të rritjes së tensioneve rajonale dhe globale.

Më 2014, ajo filloi të eksportojë disa armë ushtarake jovdekjeprurëse, dhe dhjetorin e kaluar, e aprovoi një ndryshim i cili do ta lejonte shitjen e 80 armëve vdekjeprurëse dhe komponentë të cilët i prodhon në bazë të licencave për vendet të cilat ia kanë dhënë licencat. Ky ndryshim, i cili u bë në dhjetor, i hapi rrugën Japonisë t’iu shesë Shteteve të Bashkuara raketa të dizajnuara për SHBA-në, të quajtura Patriot, duke i ndihmuar Uashingtonit ta zëvendësojë municionin të cilin po ia dërgon Ukrainës.

Vendimi për avionët luftarakë do t’ia mundësojë Japonisë të eksportojë për herë të parë në vende e tjera armë vdekjeprurëse të cilat i bashkëprodhon. Japonia po punon me Italinë dhe Britaninë e Madhe për ta zhvilluar një avion luftarak të përparuar, për t'i zëvendësuar flotën e vjetruar të avionëve luftarakë të dizajnuar nga SHBA-ja, F-2, dhe avionëve luftarakë Typhoons, të përdorur nga ushtria britanike dhe ajo italiane. Japonia, e cila në të kaluarën ka punuar në një dizajn të krijuar në shtëpi të quajtur F-X, u pajtua në dhjetor 2022 t’i bashkohet programit italiano-britanik të quajtur Tempest.

Projekti i përbashkët, i njohur si Global Combat Air Program (GCAP), është me bazë në Britani. Ajo shpreson se avioni i ri do të jetë shumë më i përparuar në një kohë kur tensionet po rriten në rajonin e saj, për t’i dhënë përparësi teknologjike kundër rivalëve, Kinës dhe Rusisë. Në vendimin e tij, kabineti tha se ndalesa e eksportimit të produkteve të përfunduara do ta pengonte zhvillimin e avionit të ri luftarak, dhe do ta kufizonte Japoninë duke i lënë vetëm rol mbështetës në projekt. Italia dhe Britania e Madhe janë te etura të shesin avionë luftarakë, për ta mbështetur koston e zhvillimit dhe prodhimit.

Ministri i Mbrojtjes i Britanisë së Madhe, Grant Shapps, ka thënë vazhdimisht se Japonia ka nevojë të “përditësohet” në mënyrë që të mos shkaktojë ngecje të projektit. Kryeministri japonez, Fumio Kishida, kërkoi aprovimin e kapitenit para se ta nënshkruante marrëveshjen për GCAP në shkurt, por ajo u zvarrit për shkak të kundërshtimit nga partneri i tij në koalicion, partia e mbështetur nga budistët, Komeito. Eksporti do të ndihmonte edhe në zhvillimin e industrisë së mbrojtjes të Japonisë, e cila historikisht është kujdesur vetëm për forcat mbrojtëse të vendit, pasi Kishida synon ta përforcojë ushtrinë. Japonia filloi t’i hapë dyert për disa eksporte më 2014, por ka hasur në vështirësi të fitojë myshterinj.

Ndryshimi vjen po ashtu teksa Kishida po planifikon ta vizitojë Uashingtonin në prill, ku pritet ta theksojnë gatishmërinë e Japonisë për të ndërmarrë rol më të madh në partneritetin e industrisë së mbrojtjes dhe atë ushtarake. Japonia e cilëson si kërcënim rritjen e shpejtë të ushtrisë së Kinës, dhe posaçërisht rritjen e tensioneve në detet e kontestuara lindore dhe jugore të Kinës. Japonia i sheh si kërcënim edhe ushtrimet e shpeshta të përbashkëta ushtarake mes Kinës dhe Rusisë përreth Japonisë. Për shkak të së kaluarës së tyre si agresorë në kohë lufte dhe për shkak të shkatërrimit që u shkaktua pas humbjes së saj në Luftën e Dytë Botërore, Japonia e miratoi një kushtetutë e cila e bën ushtrinë e saj vetëm vetëmbrojtëse dhe për kohë të gjatë e ka ruajtur një politikë të rreptë për kufizimin e transferimit të pajisjeve ushtarake dhe teknologjike dhe e ndaloi eksportin e të gjitha armëve vdekjeprurëse.

Ligjvënësit opozitarë dhe aktivistët pacifistë e kanë kritikuar Qeverinë e Kishidës pse iu bashkua projektit për avionët luftarakë, pa dhënë ndonjë shpjegim publik, apo pa kërkuar miratimin për këtë ndryshim të madh politik. Sondazhet e fundit tregojnë se populli japonez është i ndarë për këtë plan. Për t’i adresuar këto shqetësime, Qeveria po e ndalon eksportin e armëve vdekjeprurëse të bashkëprodhuara tani për tani, dhe do të shesë vetëm avionë luftarakë. Ajo është zotuar gjithashtu se nuk do të shesë armë në luftëra aktive. Tregjet e mundshme për shitjen e avionëve luftarakë përfshijnë 15 vende me të cilat Japonia ka marrëveshje partneriteti për mbrojtjen, si Shtetet e Bashkuara, Gjermania, India dhe Vietnami. Një zyrtar i mbrojtjes tha se Tajvani, një ishull i vetëqeverisur për të cilin Kina pretendon se është territori i saj, nuk po konsiderohet. Në bazë të udhëzimeve të reja për eksportin mund të shtohen armë dhe komponentë të rinj në listën e aprovimeve./ REL

japonia

Sondazh

Poll

Berisha: Çdo patronazhist shpallet terrorist elektoral dhe do të gjykohen me rreptësinë më të madhe

Berisha: Çdo patronazhist shpallet terrorist elektoral dhe do të gjykohen me rreptësinë më të madhe

Berisha tregon ku do të merren lekët për rritjen e pagave, pensioneve dhe minumit jetik

Berisha: Edi Rama ushqen urrejtje për bluzat e bardha, që prej 1990

Berisha: Vëllai i anëtarit të bandës së Xibrakës i çoi Ramës foto të Olsit me trafikantët kolumbianë

Berisha: Rezoluta e IDU kërkon qeveri teknike për zgjedhjet në Shqipëri

Berisha:Gjendjen në Shqipëri e përshkruajnë si diktaturë,e krahasueshme me Tunizinë dhe Bjellorusinë

BKH te 'Harabeli' i Ajola Xoxës

Dalin pamjet e mbërritjes së agjentëve të BKH në banesën e Veliajt

Bardhi shpërthen ndaj Spiropalit: Zhupa iu përgjigj një deputeti pleh. Duhet të kishe reaguar ti

"Deputetja të kërkojë falje",Zhupa i drejtohet Peleshit me fjalët e Braçes: Po ti i thua gruas ruse?

Tensione në Kuvend/ Ndërpritet seanca plenare, Spiropali: E paprecedentë, kushdo që fyen do dënohet

Debatet në Kuvend/ Balla- opozitës: Në fund do vini si pulat dhe do votoni anullimin e gjobave

Klosi-opozitës: Mazhoranca do ta votojë faljen e gjobave

Manja në Kuvend: Kemi numrat dhe do t'i anulojmë këto gjoba brenda këtij sesioni parlamentar

Dash Sula: Qami Zela vari veten në burg se e arrestuat për 38 mijë lekë të vjetra

"Të fyesh nuk është opozitë, por është e paedukatë", Majko: Njerëzit vlerësohen nga pesha e fjalës

Bardhi: Firmat për faljen e gjobave po i mblidhni tani. Spiropali: Mos bëni teatër

"Mbyllni komisionin e dezinformimit"/ Braçe-Zhupës: Mos u lyej me parfum! Më dukesh si ruse

"Delegacioni për në Venecia i përbërë vetëm nga mazhoranca", Korreshi: Bushka do të na përfaqësojë

"Lista t'i shkojë SPAK-ut"/ Sula: Keni frikë nga deputetët dhe ministrat që kanë përdorur SKY ECC

Bardhi:Duam të vihet në dispozicion draft-opinioni i Komisionit të Venecias për mandatin e Xhaçkës

Bardhi kërkon interpelancë me Ramën, Spiropali: Për shkak të axhendës nuk do të zhvillohet sot

Skandal / Ligji për faljen e gjobave, Noka: Braçe është në sallën matanë duke e hartuar tani ligjin

"O Erjon tu rrit boja, sa shumë m… të ha goja"/ Komenti i Zhupës për Braçen

Bardhi-mazhorancës: Jeni tmerruar nga rikthimi i Sali Berishës

Ligji i propozuar nga PS për faljen e gjobave, Nallbati: Iu vijnë ligje dhe projektligje me sms

Tensione në Kuvend, garda rrethon foltoren, Spiropali: Debat artificial

Ramadan Likaj kërkon me ngulm fjalën nga foltorja, Spiropalin e kap e qeshura: Doni fjalën

Spiropali-Likaj

"Suel Çela është i lidhur me ju?"/ Akuzat e Bardhit në 2021, Berisha: Deklaratat politike

Bazat detare për oligarkët/ Berisha:Çfarë është objekt në planin e përhapjes së ushtrisë do i mbetet

"Mezi qëndrova në foltore nga aromat e parfumeve të luksit", Berisha:Lënë shuma përrallore në kazino

Thirret ezani në xhaminë e Namasgjasë, Berisha ndërpret fjalën: Do ta presim nëse hoxha është brenda

“Keqardhje se si përdoret Parlamenti”, Balluku: Energjia elektrike do të ulet

"Koha e Berishës ka mbaruar"/Noka i përgjigjet Shalsit:I ke mbjellë tre herë flokët, por s'të mbijnë

Berisha: Si mund të votohet buxheti 8.2 miliardë dhe të mos vendoset minimumi jetik 200 euro

Berisha: Miratoni një buxhet pa asnjë qindarkë për të rinjtë dhe pensionistët

"E shoh çehren që ju ka rënë"/ Berisha i drejtohet maxhorancës: Unë erdha, ju e dini vetë

Berisha kërkon një minutë heshtje për ndarjen nga jeta të Sami Repishtit

Pas 11 muajsh rikthehet në seancë plenare/ Kreu i PD-së para hyrjes në Kuvend: Berisha futet

Protestë para kryeministrisë, aktivistët kundër marrëveshjes me Italinë për pritjen e emigrantëve

Kryemadhi ankimon sekuestrimin e dy vilave, flet para mediave: Në protestën nuk do marr pjesë

Vrasja e Alfred Dedjas/ Berisha nxjerr përgjimet: SPAK tu thotë shqiptarëve se kush është Olsi

Berisha: Shfrytëzim pushteti! E majta ekstreme e keqpërdori pa mëshirë presidentin amerikan

"Është betejë për të përmbysur diktaturën", Berisha: Do të dal në takime në diasporë

Nesër rikthehet në Kuvend, Berisha: Do vazhdoj betejën time deri në fitore

Protesta e6dhjetorit tek SPAK/Berisha: Mbështesim çdo protestë kundër diktaturës, kudo që të thirret

Berisha: Rama rrëzoi për oligarkët e tij studimin e pronave në bregdet të certifikuar nga DAM

Vrasja e Alfred Dedjas, Berisha: Dje u ekzekutua publikisht dëshmitari i copëtimit të Jan Prengës

Porti i ri i Durrësit/ Berisha: Rama do u vjedhë shqiptarëve 1.3 miliardë euro me këtë projekt