LIVE UPDATES
Bota

Romët në Evropë/ Raportet për të drejtat e njeriut dëshmojnë për mungesë të vullnetit të politikës

Raporti aktual për të drejtat e njeriut, në të cilin i kërkohet politikës të veprojë: “Romët në Evropë kanë një jetëgjatësi dhjetë vjet më të ulët dhe një shkallë më të lartë të vdekshmërisë foshnjore sesa jo romët”.

27 Nëntor 2022, 16:08 Nga DOSJA
Romët në Evropë/ Raportet për të drejtat e njeriut
Takimi në Institutin Aspen në Berlin

BERLIN- Romët dhe sintit janë minoriteti më i madh në Evropë – dhe në gjendjen më të keqe. Këtë e dëshmon edhe një raport i ri, që dokumenton gjerësisht gjendjen e komuniteteve rome në Evropë. Ky raport është publikuar nga rrjeti ERGO (European Roma Grassroots Organization) dhe është prezantuar së fundmi nga politikania suedeze Soraya Post. Aktivistja e shquar rome ka qenë deputete në Parlamentin Evropian nga viti 2014 deri në vitin 2019 dhe është anëtare e bordit të rrjetit, që bashkon organizata rome nga më shumë se 30 vende. Raporti aktual i ERGO dëshmon ndër të tjera për një trajtim dukshëm të pabarabartë të romëve, përsa i përket kujdesit shëndetësor. Për shembull 22 për qind e njerëzve nga komuniteti rom kanë sëmundje kronike dhe një në katër nuk ka sigurim shëndetësor. Të dhënat vijnë nga studimet në vendet përkatëse dhe konfirmojnë se romët e kanë më të vështirë të kenë akses në kujdesin shëndetësor në disa vende të BE.

Këto shifra, thotë Post, tregojnë se situata nuk është përmirësuar që nga miratimi i kornizës së re të BE për pjesëmarrjen politike të romëve në vitin 2020. Përkundrazi mund të flitet për një përkeqësim, shkaktuar nga pandemia Covid 19. Dhe kjo megjithë apelin urgjent të Presidentes së Komisionit të BE, Ursula von der Leyen, gjatë prezantimit të kuadrit strategjik për romët në BE: "Ku është thelbi i njerëzimit, kur romët janë të përjashtuar nga shoqëria dhe të shtypur çdo ditë?"

Deri në fund të vitit 2022 vendet anëtare të BE duhet të raportojnë për progresin e bërë në zbatimin e kornizës së BE në vendet e tyre në fushën e shëndetësisë, strehimit, arsimit dhe pjesëmarrjes politike. Me rreth 12 milionë njerëz sintit dhe romët përfaqësojnë pakicën më të madhe në Evropë.

Romët si motor për ekonominë e rajonit të Ballkanit?

Në fillim të nëntorit, në një aktivitet të organizuar në Berlin nga Shoqata e Evropës Juglindore dhe Aspen Instituts në Gjermani, Sonja Licht, presidente e "Fondit të Beogradit për Ekselencë Politike", vuri në dukje potencialin e romëve, që shpesh injorohet nga politika: "Romët janë një fuqi demografike dhe ekonomike në rritje në BE dhe në rajonin e Ballkanit. Ata janë motor për zhvillimin ekonomik. Nëse e injorojmë këtë, i gjithë rajoni do të mbetet periferia e periferisë."

"Amplifying Roma Voices in Policy Making" ishte një kompleks temash me fokus situatën në shtetet e Ballkanit Perëndimor. Ato që reflektohen atje në kontekstin e komuniteteve rome, janë në fakt tregues për funksionalitetin e sistemeve shtetërore dhe prandaj duhet të luajnë një rol të rëndësishëm në proceset politike, thotë Elvis Memeti, përfaqësues i pikës kombëtare të kontaktit të romëve në qeverinë e Maqedonisë së Veriut: "Hendeku midis romëve dhe jo-romëve për sa i përket kushteve mbizotëruese të jetesës, mungesës së infrastrukturës, arsimit dhe aksesit në të mirat publike po zmadhohet. Megjithatë ka potencial të madh për organizimin e punës politike dhe pjesëmarrjes së romëve”.

Këtë çekuilibër në sistem e tematizon edhe Adriatik Hasantari nga organizata Roma Active Albania në Tiranë. Më të dobëtit në shoqëri janë më të goditurit. Racizmi dhe antiziganizmi janë ende të ankoruara në sistem dhe veprojnë fort me breza të tërë - pavarësisht nga orientimi politik: "Imagjinoni një fëmijë, i cili që në moshëm pesëvjeçare është dëbuar nga shtëpia e tij disa herë. Si mund të krijojë ky person besim te sistemi?” thotë Hasantari.

Prandaj nuk mjafton, që romët vetëm "të dëgjohen”. Edhe pjesëmarrja në proceset politike është vetëm një hap i parë dhe duhet shkuar përtej tij: "Politika duhet ta kalojë ekspertizën e komunitetit rom nga periferia në qendër të proceseve të vendimmarrjes politike. Në fokus duhet të jetë bashkëpunimi rajonal, me qëllim që të arrihet efekti më i madh i mundshëm dhe i qëndrueshëm”.

Por e gjitha kjo mbetet ende një utopi duke pasur parasysh situatën aktuale të romëve në rajon dhe në BE, të cilës i referohet Dejan Markoviç (Forumi serb i Romëve, Beograd), duke u bazuar në shifrat e raportit aktual tö Agjensisë të të Drejtave Themelore Evropiane (FRA): "Ende më shumë se gjysma e popullsisë rome jeton pa pasur strehim të përshtatshëm dhe furnizim me ujë, rreth një e treta e fëmijëve vuajnë nga uria. Arsyeja e situatës së romëve është mungesa e vullnetit të politikës për të ndryshuar diçka realisht. Ky është shkaku që antiziganizmi ende ekziston”, thotë Markoviç.

"Të mos ketë politikë pa pjesëmarrjen tonë"

Aleksandra Bojadijeva (Këshilli i Bashkëpunimit Rajonal - RCC) thekson se deri tani janë trajtuar vetëm simptomat - dhe jo shkaku: "Është me të vërtetë koha për të reduktuar efektet e anticiganizmit, sepse ai është rrënja e të gjitha gjërave negative, që kanë pësuar romët në shekujt e kaluar. Prandaj nuk mjafton të thuhet se të gjithë trajtohen në mënyrë të barabartë, nëse jo të gjithë startojnë nga i njëjti pozicion. Romët kanë nevojë për mundësi të barabarta."

Kjo nuk është bërë ende realitet megjithë kornizën e re të BE për barazinë, pjesëmarrjen dhe përfshirjen e romëve - përkundrazi. Vështirë se ndonjë person nga komuniteti rom punon në poste politike apo në administratën shtetërore - pavarësisht udhëzimeve të qarta nga politika. E vetmja mënyrë për të rritur cilësinë e vendimeve politike është përfshirja e romëve në të gjitha sferat politike: "Për ne nuk duhet diskutuar dhe vendosur asgjë, pa u diskutuar me ne dhe përveç kësaj ne romët duhet të marrim pjesë në të gjitha proceset e vendimmarrjes politike”.

Evaluimi nga Komisioni i BE në pranverën e vitit 2023 do të tregojë, nëse dhe si shtetet anëtare të BE e kuptojnë me të vërtetë përgjegjësinë politike.

Marrë nga DW

romet ne evrope

Sondazh

Poll

Balla 'lëshon gojën' në Kuvend: Ti Sali, kësaj pjese do vazhdosh t'ja hash gjithmonë...

Balla 'lëshon gojën' në Kuvend: Ti Sali, kësaj pjese do vazhdosh t'ja hash gjithmonë...

Manja-Berishës: Ti do shkosh para meje përballë drejtësisë, mezi pres....

Basha rikthehet në Kuvend, momenti kur flet me dy deputetët e PD që ishin kundër ...

Berisha sulmon Ulsi Manjën: Vendin e ke te Gjushi, je kriminel elektoral

Drafti Ramës për asosacionin, Berisha: Rama shpalosi veten si vasal i Vuçiç

Rrezikon Albin Kurti të shpallet non grata nga SHBA-të? Rama: Nuk i hy këtyre gjërave...

Rama per dialogun Kosove Serbi: Situata po behet alarmante

Basha: PD nuk e drejton Berisha, është përjashtuar

Basha: Nuk jam takuar asnjëherë me Taulant Ballën spekulime

Fillimisht e mohon, pastaj flet për dhunën,Basha për OFENDIMET e mbështetësve të tij: S'i kam parë..

Zgjedhjet në PD/ Bardhi i kthehet Alibeajt: S'jam emocional, qëndrimi im është parimor

Salianji: Opozita do të duhet të ribëhet

A do e mbështesë Bashën për kryetar, përgjigjet Alibeaj

Tensionet në mbledhjen e PD, Alibeaj: Asnjë nga anëtarët e kryesisë nuk ka qenë në presion.

'Duhet t'i lëvizim makinat'/ Numërimi i votave, kryetari i KAS: Do ndërpresim seancën

Pallati qe “fundosi” kryebashkiakun Dako

Arrestimi i Dakos, Berisha: Gjushi shkoi si ai në vresht për kokë të Tahirit, e meriton plotësisht..

Arrestimi i Dakos, Balla: Rama ishte i qartë

Votimi në burgun e Rrogozhinës, Berisha sulmon Rusmalin: Kriminel elektoral, ëndërron të bëhet ....

Arrestimi i Dakos, Ibrahimaj refuzon të flasë: Nuk shprehemi për çështjet e drejtësisë

Vendim i Këshillit të Ministrave: Shfuqizohet bordi i transparencës për çmimin e karburanteve

Rënia euros Ibrahimaj Deri në mars të vitit të ardhshëm,eskportuesit nuk do paguajnë tatim mbi fitim

“Dhunë, kërcënime dhe sharje”, kurthi që iu ngrit deputetëve nga mbështetësit e Bashës

'Nuk është e lehtë...'/ Arrestimi i Vangjush Dakos, reagon për herë të parë Rama: Deri dje krah....

Arrestimi Dakos/ Drejtoria e Policisë merr masa, mbulon godinën

Vihet në pranga 31-vjeçari, sekuestrohen 3 biçikleta të dyshuara të vjedhura prej tij dhe...

“A jeni në vete? Po jo ore tani” Silva Bino acarohet nga prania e gazetarëve pasi dëshmoi në SPAK

Silva Bino 1 orë në SPAK: Kisha një punë, s’kam asgjë për të thën

'Kadastra është portreti i turpit tonë'/ Rama: Dyert e saj do t'i mbyllim, brenda muajit....

"Deputeti nuk mban përgjegjësi për atë që thotë” Basha: Nevojitet ligj i duhur për referendumet

dosja sot 5 qershor

“Në spitalin e Lushnjës bëhen vetëm synetlliqe”, Korreshi: Daja im do të bënte operacion tëmthin…

Balla 'ngacmon' Berishën: Humbe Tropojën, po të dilja ashtu në Librazhd, s'do vija më këtu...

Tensionet në veri të Kosovës/ Berisha: Padroni i Vuçiçit në Tiranë po nxit luftën!

Berisha thirrje për protesta: Jam i bindur se shqiptarët do ngrihen, nuk ka rrugë tjetër

Arrestimi i sekretares së 'MSH', Braçe opozitës: Të fundit që duhet të flasin për korrupsion.

Kuvendi nis me PËRPLASJE/ Bardhi: Manastirliu të dorëhiqet. Braçe i lë fjalën Sulës.

E kishte parkuar poshtë pallatit në Shëngjin/ I thyhen xhamat makinës anëtares së këshillit Bashkiak

Dash Sula: Zoti ju dhentë mend. Keni krijuar grup parlamentar ne burg

Gazment Bardhi pyet Ramën: Pse Vangjush Dako po hyn e del shumë shpesh nga SPAK?

Aksident tek Zogu i Zi në Tiranë, një i plagosur

Ku e dinte?Arrestimi i sekretares së Ministrisë së Shëndetësisë,Rama: Si mund të ndodhë? Na vë në...

'Bashkëshortja e tij ka kriza shëndetësore'/ Avokati: Plotësoi 5 kushte për t'u liruar

'Është dita e fundit e durimit...'/ Lirimi i Tahirit, Berisha: U bë me urdhër nga Rama

Kallëzimet për zgjedhjet vendore, Flamur Noka 1 orë në SPAK: Do më shihni më shpesh këtu

'Nesër publikojmë provat'/ Berisha KQZ-së:Dorëzoni dokumentet për farsën zgjedhore, Rama po i pengon

Basha: Nuk jam bërë pishman për përjashtimin e Berishës.

Aksidenti i rëndë në Ksamil/ Motori me dy persona përplaset me makinën,

"Vjen erë e peshkut të para një jave", Basha për kompetencat e presidentit

Shkojnë t’iu shembin banesën në Vlorë, Policia i tërheq zvarre