LIVE UPDATES
Bota

Çfarë qëndron mbrapa sulmit në Parlamentin e Irakut?

Irani, në anën tjetër, është duke punuar në prapavijë për të bërë bashkë elitën e ndarë të myslimanëve shiitë, me qëllim të prishjes së balancit politik me Shtetet e Bashkuara, çka rrezikon epokë të re të dhunës ndërsektare.

29 Korrik 2022, 21:48 Nga k.m.
Çfarë qëndron mbrapa sulmit në Parlamentin e Irakut?
Pamje nga protesta

Mijëra ndjekës të klerikut shiit, Muqtada al-Sadr, kanë sulmuar Parlamentin irakian më 27 korrik. Po aq shpejt, protestuesit janë shpërndarë, pas urdhrit të tij. Mobilizimi masiv dhe kontrolli janë pjesë e strategjisë tashmë të njohur të klerikut, figurë e fuqishme në skenën politike në Irak. Ai njihet si nacionalist dhe me agjendë anti-Iranit.

Sulmi i së mërkurës në Parlament pasoi nominimin e një politikani pro-Iranit për lider të ri të Irakut nga rivali i al-Sadrit, ish-kryeministri Nouri al-Maliki. Rreth 10 muaj pas mbajtjes së zgjedhjeve të përgjithshme, Iraku nuk ka arritur të formojë qeverinë e re. Kjo është periudha më e gjatë e moskrijimit të Qeverisë prej vitit 2003, kur Shtetet e Bashkuara kanë pushtuar këtë shtet dhe kanë ndërruar udhëheqësinë.

Kjo bllokadë ka ndikuar negativisht në Irak - shtet veçse i brishtë dhe rrugëdaljet janë të pakta.

Irani, në anën tjetër, është duke punuar në prapavijë për të bërë bashkë elitën e ndarë të myslimanëve shiitë, me qëllim të prishjes së balancit politik me Shtetet e Bashkuara, çka rrezikon epokë të re të dhunës ndërsektare.

Kjo paralizë – e krijuar kryesisht nga elitat politike – e ka shndërruar sistemin politik të Irakut në lojë shahu me pasoja destabilizuese.

Prandaj, shtetasit irakianë nuk kanë zgjidhje tjetër veçse të shikojnë se çfarë po ndodh. Protestat e 27 korrikut kanë shërbyer si mesazhe për kundërshtarët e al-Sadrit, se ai nuk mund të injorohet teksa ka tentime për krijim të Qeverisë pa të.

Si al-Sadri, ashtu edhe al-Maliki janë figura të fuqishme. Ndonëse aleanca e al-Sadrit ka fituar më së shumti ulëse në zgjedhjet parlamentare të tetorit, partitë politike nuk kanë arritur të sigurojnë dy të tretat e nevojshme për të zgjedhur presidentin – hap i rëndësishëm para se të zgjidhet kryeministri.

Pas dështimit të negociatave, al-Sadri e ka tërhequr bllokun e tij nga parlamenti dhe ka bërë të ditur se heq dorë nga bisedimet për formimin e qeverisë së re. Mjaft i fuqishëm që të urdhërojë ndjekësit e tij me një lëvizje gishti, al-Sadr mund të krijojë bllokadë totale në Irak. Prej heqjes dorë nga negociatat, ka pasur vazhdimisht pritje për shpërthim të protestave në rrugë. Al-Maliki udhëheq aleancën Korniza e Koordinimit, grup që përbëhet nga partitë shiite të përkrahura nga Irani. Me zhdukjen e pengesës së tyre kryesore – al Sadrin - Korniza ka zëvendësuar deputetët e dorëhequr të tij.

Ndonëse ky hap ka qenë ligjor, në të njëjtën kohë ka qenë edhe provokator, pasi i ka mundësuar Kornizës që të ketë numrat e nevojshëm në Parlament. Më 25 korrik, aleanca ka bërë të ditur se Mohammed al-Sudani, ish-ministër irakian i Punës dhe Çështjeve Sociale, do të jetë kandidat për kryeministër.

Nga besnikët e al-Sadrit, ai shihet si figurë përmes së cilës al-Maliki mund të ushtrojë kontroll.

Al-Maliki e ka dashur vetë pozitën e kryeministrit, mirëpo më pas kanë qarkulluar disa video-incizime, në të cilat ai dëgjohet duke mallkuar dhe kritikuar al-Sadrin dhe aleatët e tij shiitë.

Si rezultat, kandidatura e tij është fundosur.

Në zemërim e sipër për nominimin e Sudanit, al-Sadri ka urdhëruar tronditjen e Kuvendit pak para festës së rëndësishme myslimane të Ashures. Kjo festë shënon vrasjen e nipit të Profetit Muhamed, Imamit Hussein, dhe shiitët zakonisht mblidhen në turma të mëdha si shenjë përkujtimi dhe emocionet janë shumë të larta në këtë kohë.

Protesta e 27 korrikut në Parlament ka qenë unike edhe për një arsye tjetër: policia nuk ka intervenuar dhe ka pasur pak dhunë. Toby Dodge, hulumtues në Chatham House, i ka konsideruar këto zhvillime si shenjë se asnjëra palë nuk dëshiron gjakderdhje.

“Ekzistojnë tri mesazhe të mëdha në atë protestë: Ka qenë teatër, pa dhunë, dhe kjo gjë është e qëllimshme”, ka thënë Dodge.

“Kjo është luftë mes elitash, nuk ka të bëjë asgjë me pjesën tjetër të shoqërisë. Kjo elitë e ka humbur legjitimitetin në shoqëri”.

Edhe nëse kampet e al-Malikit dhe al-Sadrit arrijnë t'i tejkalojnë dallimet, gjithmonë ekziston edhe lojtari i tretë në politikën irakiane: kurdët.

Dy partitë kryesore kurde – KDP dhe PUK – janë po ashtu thellësisht të ndara. Ato, fillimisht, duhet të pajtohen për një kandidat për Presidencën irakiane. KDP-ja ka qenë më parë aleate e al-Sadrit, derisa PUK-ja i përket fraksionit të al-Malikit.

As fraksionet e al-Sadrit dhe as ato të al-Malikit nuk mund të përballojnë përjashtimin nga procesi politik, sepse të dyja humbin shumë. Të dyja palët kanë shërbyes civilë nëpër institucionet shtetërore të Irakut, të cilët janë të angazhuar që të veprojnë sipas urdhrave dhe të krijojnë pengesa burokratike kur është e nevojshme.

Në kohën kur ka përfunduar epokën tetëvjeçare si kryeministër më 2014, al-Maliki ka ndërtuar një shtet ku vërehet ende prania e tij. Ai ka instaluar shërbyes civilë nëpër institucione kyçe, përfshirë gjyqësorin. Ndërkohë, al-Sadri ka krijuar një shtet tjetër paralel me emërime kyçe që kanë kulmuar më 2018. Për këtë arsye, grupi Korniza e Koordinimit e di se edhe pa prezencë në Parlament, al-Sadri do të ketë ndikim të madh në shtet dhe në rrugë, në rast se mbështetësit e al-Malikit vendosin të ecin tutje në formim të Qeverisë, pa arritur marrëveshje me klerikun.

Të dyja palët kanë humbur mbështetjen popullore pas protestave masive të vitit 2019 kundër Qeverisë, të cilat janë shuar nga forcat e sigurisë. Në to kanë vdekur më shumë se 600 njerëz dhe mijëra të tjerë janë plagosur.

Ndikimi ka qenë i qartë në zgjedhjet e tetorit të vitit 2021. Pavarësisht se ka fituar numrin më të madh të ulëseve, al-Sadri ka fituar mijëra vota më pak sesa në zgjedhjet paraprake. Dalja në votime ka qenë vetëm 43 për qind. Pavarësisht pasojave, Korniza ka dhënë shenja se synon të ecë përpara me formimin e Qeverisë. Ligjvënësi Mohammed Sadoun, anëtar i Kornizës, e ka përshkruar protestën e 27 korrikut si përpjekje për puç, mirëpo ka thënë se ajo nuk do t'i pengojë përpjekjet e aleancës.

“Ne nuk do të lejojmë diçka të tillë. Ne jemi të përfshirë në proces të formimit të Qeverisë dhe kemi numër të mjaftueshëm për të zgjedhur presidentin dhe për të votuar për Qeverinë e re”, ka thënë ai.

Komunikimi dhe mesazhet nga aleanca tregojnë se ajo është e përgatitur për jostabilitet.

“Ata nuk presin që rrugët të jenë të qeta dhe janë duke u përgatitur për këtë gjë”, ka thënë Hamdi al-Malik, hulumtues në Institutin e Uashingtonit.

Nominimi i shpejtë i al-Sudanit është testament për përpjekjet e Iranit që t'i bëjë bashkë partitë shiite në aleancë. Këto veprime përbëjnë dallime dramatike në qëndrime, pasi në zgjedhje, partitë e përkrahura nga Irani, kanë humbur dy të tretat e ulëseve. Esmail Ghaani, komandant i Forcave paramilitare të Iranit, Quds, të cilat janë pjesë e Gardës Revolucionare dhe i përgjigjen vetëm liderit suprem të Iranit, Ayatollah Ali Khamenei, ka kryer një mori udhëtimesh në Bagadad në muajt e fundit. Misioni i tij ka qenë që t’iu ndihmojë partive që të jenë të bashkuara dhe të arrijnë pajtueshmëri për një kandidat, kanë thënë zyrtarët e afërt me këto negociata.

Ghaani ka qenë në kryeqytetin irakian edhe kur janë zhvilluar protestat e 27 korrikut dhe u ka bërë thirrje liderëve të fraksioneve që të mos e provokojnë al-Sadrin, ka thënë një zyrtar i afërt me këto zhvillime, në kushte anonimiteti./REL

irak protesta ne irak

Sondazh

Poll

VIDEO-VIRALE/ Po fliste në Rrugën e Salës, demokrati 'kapet mat' nga gruaja

VIDEO-VIRALE/ Po fliste në Rrugën e Salës, demokrati 'kapet mat' nga gruaja

"Injoranca nuk është argument" Nuk i pëlqeu pyetja, Rama prek në faqe gazetaren Ambrozia Meta

Del VIDEOJA, Elia godet Princ Lekën: Familja ime të ka mbajtur me bukë

VIDEO/ Noka i jep Spiropalit pankartën, Ministrja ofrohet ta mbaj para fytyrës

Publikohen pamjet nga brenda bazës ajrore të Kuçovës, Komandanti: E gatshme për stërvitjen e trupave

Tempulli 2/ Me kanabis gati për shitje dhe shuma parash, arrestohen 4 të rinj në Tiranë

Dalin pamjet nga kasollja ku u vra 50-vjeçari në Durrës

Kontrabandonin ilaçe dhe telefona, arrestohen dy persona në Tiranë, sekuestrohen 47 iPhone

I vunë flakën eskavatorit me vlerë 150 mijë euro, arrestohen 2 autorët e ngjarjes

Reshjet e shiut dhe borës në vend, policia: Moderoni shpejtësinë e mos kryeni parakalime të gabuara

Kampioni Alvin Karaqi mes lotësh: Për besë u ndjeva si Gjergj Kastrioti kur mora flamurin

'Dokumentar horror'/ Berisha publikon pamjet: Do ju paraqes terrorin që Bajrajt ushtruan më 14 maj

Krimi në Bulqizë/ Fqinji: Po hante bukë në banesë kur erdhën dy makina!

Dosja "Gjici"/ Zv.kryetari i bashkisë së Kukësit shkon në SPAK

Newsroom 11 |XAMA: LAJMI I FUNDIT FAKE QË PASHË, ISHTE PËR MUA

Newsroom 11 |XAMA: KËSHILLË QYTETARËVE- MOS LEXONI VETËM NJË BURIM

Newsroom 11 | XAMA: GAZETARËT NUK SHKRUAJNË ME EMËR, KJO S'ËSHTË ETIKE

Xama në Newsroom: Lajmet e rreme përhapin panik! Më akuzuan se kisha marrë para për një shkrim

Muka në Newsroom: Në Shqipëri ka portale gjobaxhie, u bëjnë shantazh njerëzve

Xama në Newsroom: Fake News shpërndahet më shumë në Facebook e Tik Tok! Gazetarët të shkruajnë emrin

Newsroom 11 |Kush prodhon lajme të rreme në Shqipëri

Newsroom 10 |SENJA: NE S'REAGOJMË NDAJ GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 |HAZIZAJ: 'ÇOHU ENVER', PJESË E GJUHËS SË URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ KEMI MARRËVESHJE PËR TË MBROJTUR 'VIKTIMAT'

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES KA SHKAKTUAR DHE KRIME

Newsroom 10 |GAZETARI: GJUHA E URREJTJES, PJESË E SHOQËRISË

Newsroom 10 |HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES, E FRIKSHME NË SHQIPËRI

Vidhnin në banesa duke përdorur çelësa të klonuar, vihet në pranga 1 person,nje tjeter në kërkim

Newsroom 10 |GJUHA E URREJTJES PËRDORET NGA POLITIKA, AMA TË KONTROLLOJË GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: STEREOTIPET NXISIN GJUHËN E URREJTJES

Newsroom 10 | HAZIZAJ: GJUHA E URREJTJES LUFTOHET ME EDUKIM

Newsroom 10 | Gjuha e urrejtjes në media, si dhe kush e shpërndan?

Ndryshimet në PS/ Gjiknuri: S'është fundi, por fillimi i diçkaje të re.

Inceneratorët/ S’kam dhënë asnjë kontratë pa garë, ato janë publike!

Ndihet 'i shitur' nga Rama? Gjiknuri: Nuk ndjej braktisje, kam komunikim me të prej 20 vitesh

Klosi: Kemi primare reformimin e partisë, PS synon mandatin e katërt

U shkarkua si Sekretar i Përgjithshëm, Gjiknuri: PS edhe kur fiton, refekton!

Digjet shtëpia në Shkodër, në banesë ndodhej një i moshuar, përfundon në spital

Vazhdon përplasja në PD! Basha kërkon mbledhjen e Komisionit të Etikës për të, Bardhi: Shenjë humbje

Vrasja e Jetmirës/ Autori u dënua me 28 vite burg, nëna e viktimës: Duhet dënim përjetë!

Newsroom 9 | Kallanxhi: Threads? S`besoj se do zgjasë shumë

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Mos merrni për bazë asgjë thuhet në rrjet

Newsroom 9 | Gazetarja: po ndodhin vrasje nga tik tok

Newsroom 9 | Eksperti i IT: Fake News dallohet vetëm po të jemi kritikë

Newsroom 9 | Kallanxhi: Shqiptarët besojnë gjithçka shohin në rrjet

Newsroom 9 | Eksperti i IT, Tomi Kallanxhi: Tik Tok ka "fake news" sepse s'ka censurë

Newsroom 9 | Gazetarja: Shqipëria do kohë të përshtatet me Tik Tok

Newsroom 9| Eksperti i IT: Çdo rrjet është i përkohshëm, duhet të kujdesemi për vlerat

A mund të mbyllet TikTok për Shqipërinë? Flet për Newsroom eksperi i IT

Fëmija mbyllet brenda në shtëpi, nëna e alarmuar njofton zjarrfikësit, NDËRHYRJA nga ballkoni