LIVE UPDATES
Editorial

Kush fiton dhe kush humbet nga kaosi afgan?

19 Gusht 2021, 06:59 Nga DOSJA
Kush fiton dhe kush humbet nga kaosi afgan?

Në një intervistë për “Formiche.net”, politologu i njohur amerikan, njëherazi themeluesi i think tankut “Eurasia Group”, Ian Bremmer,thotë se largimi nga Afganistani, është një turp kombëtar për Shtetet e Bashkuara. Bremmer thekson se ai do ta dobësojë presidentin Joe Biden, por përgjegjësia për këtë dështim është sipas tij e 4 administratave.

Aleatët e NATO -s u lanë vetëm, ndërsa Kina, Rusia, Pakistani shihen si përfitueset momentale nga zhvillimet e fundit, ndonëse në një periudhë afatgjatë askush nuk do të përfitojë nga kaosi ku është zhytur sot Kabuli.

Bremmer, a është Kabuli, Saigoni i ri?

Imazhet flasin vetë. Vetëm një muaj më parë Joe Biden deklaroi se nuk ishte as e imagjinueshme që të evakuohej personeli amerikan nga çatia e ambasadës, siç ndodhi dikur në Vietnam. Por në fakt kjo është ajo që ndodhi. Ne po përballemi serish me një poshtërim të madh kombëtar.

A ishte e parashikueshme kjo që ndodhi?

Jo, jo në këtë mënyrë. Unë vetë e mirëprita i lehtësuar, ashtu si shumica dërrmuese e amerikanëve, republikanë dhe demokratë qofshin, vendimin për të tërhequr trupat tona

nga Afganistani. Pas forcimit të pozitave të Talebanëve nën administratën Trump dhe zvogëlimit të forcave tona në terren, qëndrimi në atë vend do të kishte qenë i paqëndrueshëm, e lëre më pastaj të mendohej për të dërguar përforcime. Ajo ishte një luftë që urrehet nga amerikanët.

E megjithatë…?

Zbatimi i tërheqjes ishte në shumë aspekte i tmerrshëm. Duke filluar që nga studimi i skenarëve dhe i kohës së zgjedhur. Ishte e qartë se forcat afgane të sigurisë nuk ishin

të përgatitura për të luftuar dhe parandaluar rikthimin në pushtet të Talebanëve.

Ne kemi rrezikuar jetë njerëzish në terren, civilë amerikanë dhe aleatë, por edhe avionë dhe helikopterë që përpiqen të ulen në çatitë e fundit të lira të mbetura. Ka pasur një neglizhencë të pabesueshme. Por ndërkohë ka një faj tjetër të rëndë.

Që është?

Njëzet vjet më parë, Shtetet e Bashkuara i kërkuan aleatëve të NATO -s që t’i bashkoheshin në luftën në Afganistan. Amerikanët vendosën vetë që të largohen nga Afganistani, pa

asnjë njoftim paraprak apo diskutim me evropianët, kanadezët, britanikët. Nuk pati asnjë koordinim shumëpalësh për menaxhimin e flukseve të refugjatëve. Dhe nuk po flas vetëm për aleatët.

Po për cilët?

Kinën. Pekini është i tmerruar nga pasja e një shteti fqinj të dështuar, që ka rënë në duart e një grupi ekstremistësh, të cilët do të nisin drejt tij një fluks të madh refugjatësh. Paraprakisht Shtetet e Bashkuara duhej të bisedonin me qeverinë kineze, të dërgonin ndihma humanitare dhe paqeruajtës, të garantonin mbështetje ajrore dhe dronë, dhe të ndanin me autoritetet afgane informacionet e shërbimeve sekrete. Kjo nuk ndodhi në asnjë rast. Dhe tani kinezët nuk do të marrin përgjegjësinë e tyre në krizën që do të pasojë grushtin e shtetit.

A do të bjerë faji mbi Joe Biden?

Nuk është e drejtë të drejtohet gishti i akuzës vetëm tek ai. Kjo luftë filloi nga George W.Bush dhe pas harxhimit të1 trilionë dollarëve dhe 100 mijë burrave të dërguar në terren, asnjëra nga 4 administratat nuk mund të mburret me rezultatet.

Obama shtoi trupat në terren dhe dështoi në bisedimet me Talebanët. Trump pati një rekord akoma më negativ. Gabimet në komunikim të kësaj administrate, plotësuan pjesën tjetër të dështimit. Dhe tani një vendim fillimisht popullor, rrezikon që të zemërojë opinionin publik amerikan, që është tashmë i ndarë për shkak të ndarjeve politike.

Cilët janë fituesit në këtë kaos?

Pakistani është i vetmi vend që mund të pretendojë fitoren. Pasi është vendi që ka pasur historikisht marrëdhënie më të forta me Talebanët. Por edhe për ta festa nuk do të zgjasë shumë. Destabiliteti rajonal nuk do të ndihmojë as Islamabadin, që do të detyrohet të përballet me një valë të re radikalizmi brenda kufijve të tij.

Po Rusia?

Rusët do të bashkëpunojnë me qeverinë tranzitore si dhe me udhëheqjen e re talebane. Për Moskën dobësia e treguar nga Shtetet e Bashkuara është një zhvillim shumë i mirë. Por kjo situatë nuk ka ndonjë fitues të vërtetë, pasi askujt nuk i pëlqen të ketë një vend fqinj që zhytet në kaos.

Talibanët nuk janë në gjendje të qeverisin një vend si Afganistani. Shumë shpejt fuqitë lokale do të rifitojnë pushtetin e tyre, dhe pjesa më e madhe e veriut të vendit do të rikthehet në duart e komandantëve lokalë të luftës.

Por largimi kaotik i SHBA-së nga Afganistani dërgon një mesazh. Nëse Talebanët munden të hyjnë në Kabul, pse të mos munden kinezët të depërtojnë në Tajvan?

Unë nuk mendoj se Kina po planifikon tani për tani një pushtim ushtarak të ishullit. Sigurisht që diplomacia e “ujqërve luftëtarë”, do të nisë ta pikturojë SHBA-në si një fuqi të pabesueshme, në rënie, dhe të paaftë për të udhëhequr bashkësinë ndërkombëtare, me synim lartësimin e modelit kinez. Por ndërkaq ka edhe një anë tjetër të medaljes.

Cila?

Qeveria kineze ka shpenzuar shumë para për të financuar Talebanët. Ajo dëshiron që të shfrytëzojë disa burime natyrore të këtij vendi. Por deri më tani ka pasur rezultate të dobëta. Dhe Pekini e pagoi koston e terrorizmit xhihadist pranë Talebanëve:Sulmi i fundit vrau 9 njerëz në Pakistan. Prandaj e theksoj se nga kjo luftë nuk fiton askush./ Formiche.net

Iftar dhe politikë, a u prek Muaji i Ramazanit nga politikanët?

View Results

editorial editorial ian bremmer ian bremmer

Sondazh

Poll
Editorial 18 Gusht 2021, 08:28

ANALIZA: Pse i humbet luftërat Amerika?

Nga George Friedman“Geopolitical Futures”Tërheqja amerikane nga Afganistani, po shkon drejt përfundimit të pashmangshëm. Talebanët, islamikët radikalë kundër të...

Editorial 17 Gusht 2021, 08:36

Ku gabuam me Afganistanin

Përkeqësimi i shpejtë i situatës së sigurisë në Afganistan, ku talebanët kanë vënë nën kontroll një të tretën e qendrave rajonale të vendit brenda disa javësh n...

Editorial 11 Gusht 2021, 05:32

Bregoviç dhe filozofia e shqiptarëve

Në historinë që rrethoi lajmin për praninë e Goran Bregoviç-it në Festivalin e Përvitshëm të Birrës në Korçë, nuk është aq shumë ftesa drejtuar mu...

BKH te 'Harabeli' i Ajola Xoxës

BKH te 'Harabeli' i Ajola Xoxës

Dalin pamjet e mbërritjes së agjentëve të BKH në banesën e Veliajt

Bardhi shpërthen ndaj Spiropalit: Zhupa iu përgjigj një deputeti pleh. Duhet të kishe reaguar ti

"Deputetja të kërkojë falje",Zhupa i drejtohet Peleshit me fjalët e Braçes: Po ti i thua gruas ruse?

Tensione në Kuvend/ Ndërpritet seanca plenare, Spiropali: E paprecedentë, kushdo që fyen do dënohet

Debatet në Kuvend/ Balla- opozitës: Në fund do vini si pulat dhe do votoni anullimin e gjobave

Klosi-opozitës: Mazhoranca do ta votojë faljen e gjobave

Manja në Kuvend: Kemi numrat dhe do t'i anulojmë këto gjoba brenda këtij sesioni parlamentar

Dash Sula: Qami Zela vari veten në burg se e arrestuat për 38 mijë lekë të vjetra

"Të fyesh nuk është opozitë, por është e paedukatë", Majko: Njerëzit vlerësohen nga pesha e fjalës

Bardhi: Firmat për faljen e gjobave po i mblidhni tani. Spiropali: Mos bëni teatër

"Mbyllni komisionin e dezinformimit"/ Braçe-Zhupës: Mos u lyej me parfum! Më dukesh si ruse

"Delegacioni për në Venecia i përbërë vetëm nga mazhoranca", Korreshi: Bushka do të na përfaqësojë

"Lista t'i shkojë SPAK-ut"/ Sula: Keni frikë nga deputetët dhe ministrat që kanë përdorur SKY ECC

Bardhi:Duam të vihet në dispozicion draft-opinioni i Komisionit të Venecias për mandatin e Xhaçkës

Bardhi kërkon interpelancë me Ramën, Spiropali: Për shkak të axhendës nuk do të zhvillohet sot

Skandal / Ligji për faljen e gjobave, Noka: Braçe është në sallën matanë duke e hartuar tani ligjin

"O Erjon tu rrit boja, sa shumë m… të ha goja"/ Komenti i Zhupës për Braçen

Bardhi-mazhorancës: Jeni tmerruar nga rikthimi i Sali Berishës

Ligji i propozuar nga PS për faljen e gjobave, Nallbati: Iu vijnë ligje dhe projektligje me sms

Tensione në Kuvend, garda rrethon foltoren, Spiropali: Debat artificial

Ramadan Likaj kërkon me ngulm fjalën nga foltorja, Spiropalin e kap e qeshura: Doni fjalën

Spiropali-Likaj

"Suel Çela është i lidhur me ju?"/ Akuzat e Bardhit në 2021, Berisha: Deklaratat politike

Bazat detare për oligarkët/ Berisha:Çfarë është objekt në planin e përhapjes së ushtrisë do i mbetet

"Mezi qëndrova në foltore nga aromat e parfumeve të luksit", Berisha:Lënë shuma përrallore në kazino

Thirret ezani në xhaminë e Namasgjasë, Berisha ndërpret fjalën: Do ta presim nëse hoxha është brenda

“Keqardhje se si përdoret Parlamenti”, Balluku: Energjia elektrike do të ulet

"Koha e Berishës ka mbaruar"/Noka i përgjigjet Shalsit:I ke mbjellë tre herë flokët, por s'të mbijnë

Berisha: Si mund të votohet buxheti 8.2 miliardë dhe të mos vendoset minimumi jetik 200 euro

Berisha: Miratoni një buxhet pa asnjë qindarkë për të rinjtë dhe pensionistët

"E shoh çehren që ju ka rënë"/ Berisha i drejtohet maxhorancës: Unë erdha, ju e dini vetë

Berisha kërkon një minutë heshtje për ndarjen nga jeta të Sami Repishtit

Pas 11 muajsh rikthehet në seancë plenare/ Kreu i PD-së para hyrjes në Kuvend: Berisha futet

Protestë para kryeministrisë, aktivistët kundër marrëveshjes me Italinë për pritjen e emigrantëve

Kryemadhi ankimon sekuestrimin e dy vilave, flet para mediave: Në protestën nuk do marr pjesë

Vrasja e Alfred Dedjas/ Berisha nxjerr përgjimet: SPAK tu thotë shqiptarëve se kush është Olsi

Berisha: Shfrytëzim pushteti! E majta ekstreme e keqpërdori pa mëshirë presidentin amerikan

"Është betejë për të përmbysur diktaturën", Berisha: Do të dal në takime në diasporë

Nesër rikthehet në Kuvend, Berisha: Do vazhdoj betejën time deri në fitore

Protesta e6dhjetorit tek SPAK/Berisha: Mbështesim çdo protestë kundër diktaturës, kudo që të thirret

Berisha: Rama rrëzoi për oligarkët e tij studimin e pronave në bregdet të certifikuar nga DAM

Vrasja e Alfred Dedjas, Berisha: Dje u ekzekutua publikisht dëshmitari i copëtimit të Jan Prengës

Porti i ri i Durrësit/ Berisha: Rama do u vjedhë shqiptarëve 1.3 miliardë euro me këtë projekt

Berisha: Me aferën e Portit të Durrësit shqiptarët plaçkiten më shumë se kurrë përveç bunkerëve

Pas ceremonisë së Ngritjes së Flamurit, Rama dhe Kurti takojnë nipin e Ismail Qemalit

Lirimi e bën të ndryshojë mendimin për SPAK? Berisha: Falenderova gjykatëse për vendimin

Berisha: Edi Rama, krijo qeverinë teknike, mos e zvarrit kot narkopushtetin tënd!

Berisha: Unë u arrestova se mbrojta interesin kombëtar, se isha antikorrupsioni i shqiptarëve

"Kemi shtruar rrugën drejt fitores!" Berisha: Sot kemi mbështetjen më të madhe ndërkombëtare