Institucionet demokratike/ Raporti i KE: Rekomandimet e OSBE nuk janë marrë për bazë, puna politike mbetet në një mjedis...
"Grupi parlamentar i PS e bën vetë të gjithë procesin në mungesën tuaj," Peleshi-opozitës: Me ju apo pa ju ne...
Samiti i SEECP në Tiranë, Hasani: Zgjerimi i BE-së jo vetëm një proces politik, por investim strategjik për paqen ...
Politika gjermane në Lindjen e Mesme nën presion 16 Qershor, 08:52 Konflikti në Lindjen e Mesme/ Ambasada ruse ...
Dekada e kaluar ka qenë një epokë e artë për tregjet financiare private. Ndërsa bëhen më të mëdha, ato po riformohen në mënyrë dramatike, thotë Matthew Valencia, shkruan The Economist Kur John Connaughton u largua nga një shoqëri konsulence në firmën e investimit të kapitalit privat, Bain Capital, në vitin 1989, mentorët e këshilluan se ky ishte një vendim i gabuar. Ata thanë se nuk do të zgjasë. Tani, ai drejton biznesin global të kapitalit privat të Bain. Ai ka ndihmuar në arritjen e marrëveshjeve të mëdha si formimi i IQVIA-s, një grup me vlerë 47 miliardë dollarë, në fushën e kërkimit mjekësor. Bain Capital menaxhon asete me 155 miliardë dollarë.
Kapitali privat është zhvilluar shumë në tre dekadat e fundit. Kompani të tjera kanë vendosur synime edhe më të larta se Bain Capital. Blackstone, më e madhja, dëshiron të mbledhë një rekord prej 30 miliardë dollarësh për fondin e ardhshëm. CVC, Hellman & Friedman dhe Apollo Global Management kanë krijuar programe prej 20 miliardë dollarësh ose më shumë. Fondet jo vetëm që janë më të mëdha, por edhe formohen më shpejt. Cikli i ortakëve të përgjithshëm, të cilët menaxhojnë fondet e kapitalit privat, duke mbyllur një fond dhe duke hapur një fond tjetër, është shkurtuar nga pesë vjet, në dy vite e gjysmë, thotë David Perdue nga PJT Partners, një bankë investimi. Investitorët institucionalë, si fondet universitare, fondet e pasurisë sovrane dhe planet e pensioneve, janë gjithnjë e më të prirë për kapital privat dhe alternativa të tjera ndaj tregjeve publike.
Kjo tërheqje është e kuptueshme: në vitin e fundit fiskal, shumë fonde të mëdha amerikane gëzonin kthime fitimi prej 30-60%, kryesisht falë tregjeve private. Industria e kapitalit privat është rritur me hapa të mëdhenj, thotë Hugh MacArthur nga Bain & Company, një kompani konsulence që nuk është më e lidhur me Bain Capital. Sipas shumicës së matjeve, nga mbledhja e fondeve, deri te “pluhuri i thatë” (kështu quhet kapitali i mbledhur për një qëllim, dhe që nuk është investuar ende), kapitali privat është tre herë më i madh se një dekadë më parë. Në vetëm pesë vjet, numri i fondeve të kapitalit privat, të regjistruar në Amerikë, është dyfishuar, duke arritur në mbi 18,000.
Marrëveshjet janë në nivele rekord
Vlera globale e blerjeve të shpalosura ka arritur në 1.2 trilionë dollarë në vitin 2021, shumë më tepër se rekordi i mëparshëm prej 800 miliardë dollarësh në vitin 2006. Kapitali privat përbënte një të pestën e të gjitha fuzioneve dhe blerjeve, përqindja më e lartë për të paktën një dekadë. Kjo rritje e marrëveshjeve, ka rritur aktivitetin në tregjet e bonove me yield të lartë (bono junk). Emetimi i bonove “junk” tejkaloi shifrën 600 miliardë dollarë për herë të parë vitin e kaluar. Aq të uritur ishin fondet e kapitalit privat në vitin 2021, sa që procesi i tenderit u përshpejtua në mënyrë dramatike.
Përveç blerjes së aseteve nga pronarët dhe themeluesit e korporatave, fondet private blejnë edhe nga njëri-tjetri. Disa kompani kanë kaluar në duart e tre ose katër fondeve të kapitalit privat. Në Amerikë, blerjet dytësore mund të tejkalojnë vëllimin e ofertave publike fillestare (IPO), rruga e zakonshme për investitorët që të marrin para, thotë Banka për Shlyerjet Ndërkombëtare (BIS). Bumi i kapitalit privat është pjesë e një zgjerimi më të thellë të tregjeve private. Firmat e nivelit më të lartë që dikur fokusoheshin në blerjet me levë financiare, si Blackstone, KKR dhe Carlyle, tani janë po aq të përqendruara në mundësitë që ofron borxhi privat, asetet reale si prona dhe infrastruktura dhe “ekuiteti i rritjes”.
Më shumë se dy të tretat e pluhurit të thatë të industrisë është i destinuar për investime të tjera, përveç blerjeve. Që nga viti 2010, blerjet kanë shkuar nga 80% e biznesit të KKR-së, në më pak se gjysmën. Këta liderë tregu janë tani “ofruesit e vetëm të kapitalit” për firmat të cilat janë më pak të afta të përdorin burime tradicionale, si bankat dhe tregjet publike, thotë BIS. Një diversifikim i tillë (së bashku me pagat stratosferike) ka rritur reputacionin si mbretërit e rinj të Wall Street. Të diplomuarit e sotëm të shkollave të biznesit, kanë më shumë gjasa të kërkojnë një karrierë në tregjet private, sesa në fushën bankare të investimeve. Vitin e kaluar, Blackstone kishte 29,000 aplikantë për pak më shumë se 100 vende pune.
Rritja e tregjeve private
Rritja e tregjeve private është përshpejtuar që nga kriza financiare e viteve 2007-‘09, duke tejkaluar tregjet publike. Në kulmin e saj të para krizës, industria e kapitalit privat kishte nën menaxhim rreth 2.2 trilionë dollarë. Sot, ajo menaxhon katër deri në pesë herë më shumë, ku pak më shumë se gjysma, kryhet në Amerikën e Veriut. Tregjet private kanë rritur fitimet dhe çmimet e aksioneve. Në vitin 2021, kompanitë kryesore të industrisë arritën rezultate rekord, dhe firmat e listuara arritën fitime të larta nga çmimi i aksioneve të tyre. Çmimet e aksioneve të Blackstone dhe KKR u dyfishuan. Përfitueshmëria mesatare e menaxherëve alternativë është shumë më e lartë se ajo e bankave (edhe pse më e paqëndrueshme). Boston Consulting Group mendon se menaxherët alternativë morën më shumë se 40% të të ardhurave globale të menaxhimit të aseteve në vitin 2020.
Që kur nisi të zhvillohet në vitet 1980, kapitali privat ka pasur dy cikle lulëzimi dhe rënie. Lulëzimi i parë u nxit nga tregtarët guximtarë, si bashkëthemeluesit e KKR-së, Henry Kravis dhe George Roberts. Marrëveshja më emblematike e kompanisë ishte blerja me levë financiare e kompanisë RJR Nabisco, për një vlerë prej 25 miliardë dollarësh, në vitin 1988. Lulëzimi i dytë, duke filluar nga fundi i viteve 1990, shënoi rritjen dhe zgjerimin e industrisë përtej kapitalit dhe jashtë Amerikës. Disa menaxherë, si Blackstone, e shfrytëzuan atë për të listuar aksionet e tyre, duke fituar para nga tarifat.
Një lulëzim edhe më i madh
Kriza financiare goditi kapitalin privat, por ai u rimëkëmb, i nxitur nga borxhi i lirë, ndërsa ranë normat e interesit. Edhe ardhja e Covid-19 në vitin 2020, nuk e tronditi për shumë kohë. Marrëveshjet u ngrinë për një kohë të shkurtër, por firmat e kapitalit privat morën masa për të mbështetur firmat e portofolit që kishin nevojë për ndihmë ose për të shfrytëzuar mundësinë për të blerë asete të lira. Tregjet private janë nxitur nga faktorë shtytës dhe tërheqës, thotë Mohamed El-Erian, këshilltari kryesor ekonomik në firmën Allianz. Faktori kryesor shtytës ishte politika monetare shumë e lirshme, e cila i shtyu investitorët drejt tregjeve jolikuide që ofronin yield-e më të larta.
Një tjetër faktor ishte zmbrapsja e bankave për shkak të kërkesave më të ashpra të kapitalit dhe ligjeve të pas krizës, që i shkurajuan, ose i ndaluan ato, të ishin më elastike me bilancet e tyre. Fondet private morën përsipër këtë detyrë pas tërheqjes së bankave. Ndër faktorët më të pëlqyer janë inovacione si borxhi privat dhe fondet e investimeve në pronë, të cilat janë krijuar për të joshur individët dhe institucionet e pasura. Ndërsa tregjet private janë rritur, më shumë firma të reja kanë zgjedhur të vonojnë listimin publik. Mosha mesatare e kompanive që bënin një IPO në Amerikë, ishte tetë vjet në vitet 1980 dhe 1990. Mesatarja që nga viti 2001, ka qenë 11 vjet.“Kapitali privat ka ripërcaktuar rolin si një stacion rrugor drejt tregjeve publike”, thotë Chip Kaye, shefi i Warburg Pincus, një shoqëri e specializuar në rritjen e investimeve.
Ndërsa kompanitë qëndrojnë private më gjatë, “më shumë investitorë po kërkojnë të zgjasin fazën para IPO-s, pasi atëherë ndodh pjesa më e madhe e krijimit të pasurisë”, thotë Ben Meng nga Franklin Templeton, një menaxher fondesh. Disa firma zgjedhin të mos listohen fare publikisht, duke qenë të sigurta se do të mbledhin mjaftueshëm kapital në mënyrë private, thotë Byron Trott, kreu i BDT Capital Partners, një bankë tregtare për firmat familjare. Nga 40 kompanitë në të cilat BDT ka investuar që nga viti 2009, vetëm tre janë listuar publikisht.
Kjo nuk do të thotë se tregjet publike kanë humbur fare vlerën. Viti i kaluar shënoi rekord për listimet në IPO. Firmat që listohen publikisht gjithashtu kanë rrugë të tjera, si listimet e drejtpërdrejta ose bashkimet me Kompanitë e Blerjes për Qëllime të Veçanta (SPAC). Megjithatë, numri i firmave amerikane të listuara publikisht është nën kulmin e tij prej gati 6,000 në mesin e viteve 1990 dhe tashmë ky numër është 4,000. Një arsye është se investitorët shohin disavantazhe në pronësinë publike, duke përfshirë kërkesat e vështira për transparencën, presionin tremujor mbi fitimet dhe sulmet nga investitorët aktivistë.
Në firmat me kapital privat, aktivistë të tillë janë brenda kompanisë. Pronarët punojnë ngushtë me menaxherët për të formuar strategjinë dhe strukturën e kapitalit. Ata e shpërblejnë shumë suksesin, ndërsa e ndëshkojnë dështimin më shpejt se pronarët e firmave publike.Nëse kryhet në mënyrë korrekte, kjo mund të rrisë vlerën, duke ngushtuar hendekun e informacionit midis aksionerëve dhe menaxhmentit dhe duke ulur kostot e agjencisë. Fondet e pensioneve dhe investitorët e tjerë institucionalë që nxisin tregjet private janë optimistë. Ata mendojnë se alokimet e mëdha për investime alternative ofrojnë më shumë shanse për të arritur objektivat e kthimit vjetor të fitimeve për portofolat e tyre, të cilat zakonisht janë në nivele të larta njëshifrore.
Sfidat
Por ndërsa hyn në moshën e tretë, industria përballet me sfida. Njëra është perspektiva e rritjes së inflacionit dhe normave të interesit. Borxhi i lirë është thelbi i lulëzimit të kapitalit privat. Një rritje prej disa pikë përqindjeje në koston e huamarrjes, nuk ka gjasa të çojë në shtimin e numrit të falimentimeve. Por një rritje më e madhe e kostos së huamarrjes mund të shkaktojë dëme. Ndërsa më shumë kapital ka rrjedhur në tregjet private, çmimet për asetet janë rritur aq shumë sa që “ka pak vend për gabime”, thotë zoti MacArthur nga Bain & Company. Për blerjet, çmimi mesatar në lidhje me fitimet është në nivelin më të lartë të të gjitha kohërave. Një shqetësim i dytë është kontrolli më i madh. Tregjet private nuk janë shumë të kontrolluara nga ligjet rregullatore. Rregullatorët duan më shumë transparencë, veçanërisht për tarifat dhe matjet e performancës.
Mbikëqyrësit duan të dinë se si tregjet private mund të ndikojnë në stabilitetin financiar. Industria duhet gjithashtu të lundrojë në gjeopolitikë, veçanërisht në rivlerësimin e kapitalit të huaj nga Kina, që deri vonë ka qenë një pjesë e madhe e planeve të shumë menaxherëve. Prova përfundimtare do të jetë nga brenda: ky është ndryshimi i brezit. Shumë nga ata që formësuan industrinë, tashmë po largohen. Z. Kravis dhe z. Roberts ua dorëzuan vendet e punës bashkëkryetarëve të rinj vitin e kaluar. Stephen Schwarzman, bashkëthemeluesi 75-vjeçar i Blackstone, mbetet shefi i kompanisë, por gjithnjë e më shumë përgjegjësi e përditshme po i kalon presidentit të saj 52-vjeçar, Jonathan Grey. Bashkëthemeluesi i kompanisë Apollo, Leon Black, dha dorëheqjen në mars 2021, pas një hetimi për lidhjet e tij me Jeffrey Epstein.
Në firmën Carlyle, një bashkëdrejtues dha dorëheqjen në vitin 2020, pasi humbi një betejë për pushtet. A mund të mbajnë liderët e rinj të njëjtën magji? Sfida është më e ashpër se dikur, thotë Stan Miranda nga kompania e investimit Partners Capital. “Ne kemi kaluar një periudhë të artë 40-vjeçare, ku kushtet u bënë gjithnjë e më të mira. Ka qenë një kohë e shkëlqyer dhe mund të ketë përfunduar”. Ky raport i posaçëm shqyrton rreziqet e rënies në dekadën e fundit dhe mundësitë kur tregjet private fitojnë investitorë të rinj. Ai konsideron një të ardhme në të cilën nuk mjafton më të shënosh gola me blerje të mëdha. Ai eksploron se çfarë duan investitorët institucionalë dhe shqyrton tregun në rritje të borxhit privat. Raporti përqendrohet në Amerikë. Tregjet private janë bërë më globale, por mbetet i vërtetë fakti se tendenca e sotme në Nju Jork, do të jetë e nesërmja në Londër ose Shangai.
Aksidenti i rëndë në Tiranë, si mund të shmangen ngjarje të tilla?
Tom Wainwright, në botimin e tij tejet interesant “Narconomics”, përdor ekonominë ((e)conomics) për të përshkruar dhe për të kuptuar trafikun e përbotshëm të na...
Nga Les Nemethy, CEO Euro-Phoenix Financial Advisors Ltd., ish-bankier në Bankën BotëroreNe po hyjmë në një epokë të re monetare, të karakterizuar nga inflacion...
Kultivimi i kanabisit në të zezë duket se është dega më produktive e bujqësisë dhe ka evoluar me shpejtësi në pesë vitet e fundit, në drejtim të teknologjisë dh...
Me qëllim rritjen e punësimit dhe ekonomisë, Kryeministri Edi Rama shpalli së fundmi nismën për legalizimin e kanabisit mjekësor. Por nisma e qeverisë erdhi në ...
VLORË– Nëse u bie rruga të vizitoni qytetin e Orikumit dhe kaloni të pallatet e ndërtuara para viteve ’90 do të gjeni në çdo hyrje pallati pom...
TIRANË– Nisur nga luhatshmëritë në tregjet ndërkombëtare të titujve, si pasojë e efekteve të konfliktit Rusi-Ukrainë, ndikimin në tregun vendas të nd...
Këshilli i Lartë Gjyqësor ka ngritur shqetësimin mbi ngarkesën që gjyqtarët në vend po përballen sa i takon dosjeve. Të dhënat zyrtare tregojnë se gjatë vitit 2...
Sektori bankar fshiu rreth katër miliardë lekë kredi të humbura vitin e kaluar.Sipas të dhënave të Bankës së Shqipërisë, vlera e kredive të nxjerra jashtë bilan...
Rreth 408 mijë persona nga 6 vendet e Ballkanit Perëndimor (Shqipëri, Bosnjë, Kosovë, Serbi, Mali i Zi dhe Maqedoni e Veriut) dolën nga varfëria në vitin 2021 p...
Yield-et e Bonove të Thesarit kanë shënuar një kthesë të papritur në fund të muajit prill. Në ankandin e radhës, Bonot me maturim 12-mujor u emetuan me një yiel...
