Situata në veri të Kosovës/ Policia patrullon zonën, Vuçeviç: Tensioni është në maksimum! Kurti takon Von Cramon
Dy ditë pas përplasjes së dhunshme dhe tensioneve/ Situata në veri të Kosovës paraqitet e qetë, policia patru...
Dy ditë pas përplasjes së dhunshme dhe tensioneve/ Situata në veri të Kosovës paraqitet e qetë, policia patru...
'Ka zyra shteti që ua përplasin derën njerëzve në fytyrë'/ Rama: Disa drejtues sillen si bajraktarë, rrezik i...
Furnizimi me armë, Rusia paralajmëron Britaninë e Madhe për përshkallëzimin e luftës 28 Maj, 10:03 ...
Zgjedhjet në Turqi/ Erdogan pritet të votojë pas dy orësh në Stamboll, do të udhëtojë me makinën el...
Në qytetin e ndarë të Mitrovicës, ku jetojnë serbët në veri dhe shqiptarët në jug, veriu është i zbukuruar me flamuj serbë dhe i lyer me kreshta me pankarta të diçkaje të quajtur "Brigada e Veriut". Aty lexohet: "Mos u shqetësoni ... Ne jemi duke pritur!" Por kush janë ata? Një milici serbe në pritje? Askush nuk e di me siguri...
Ka një afat kohor të rreptë për krizat në Kosovë. Nis kështu. Së pari, pas një mosmarrëveshjeje ndërmjet liderit të Serbisë dhe atij të Kosovës, pala kosovare i cakton një afat për të bërë këtë apo atë, ose ngrihen barrikada në veriun e Kosovës të banuar nga serbët. Diplomatët hyjnë në debat, thuhen fjalë të ashpra dhe ushtria serbe vendoset në kufi, duke u siguruar që videot e autokolonave ushtarake të qarkullojnë në mediat sociale. Nacionalistët serbë fantazojnë se në fakt do të bëjnë diçka dhe tabloidët serbë nxjerrin shkumë se shqiptarët e Kosovës janë gati të bëjnë luftë kundër popullit të tyre.
Në këtë pikë, një pjesë e mediave perëndimore zgjohen dhe gazetarët, të cilët duket se nuk e kuptojnë kurrë se NATO ka mijëra trupa në Kosovë të zotuar për ta mbrojtur atë nga Serbia dhe mendojnë se ajo mund të pushtojë. Pastaj, marrëveshja arrihet, barrikadat zbresin deri herën tjetër.
Sot, ne jemi në fund të ciklit të krizës së fundit. Barrikadat që qëndruan për 20 ditë kanë rënë dhe të gjithë kanë shkuar në shtëpi - por këtë herë, një gjë mjaftafër. Barrikadat ishin në fakt kamionë që bllokonin rrugët në rreth 14 vende. Pak më shumë se një javë më parë, teksa vizitova një në fshatin Rudare, një koleg tregoi një cisternë benzine. Njerëzit nuk ishin shumë të lumtur për këtë, tha ai. Ishte plot; nëse një incident ndodh, cisterna mund të shpërthejë.
Kur po flisnim, gjyqtarë, mësues, mjekë - në fakt e gjithë borgjezia e lartë e veriut serb të Kosovës - endej lart e poshtë, duke biseduar me miqtë dhe duke ngrohur duart e tyre mbi mangallatë e zjarrta. Disa ishin këtu sepse donin të ishin, të tjerë sepse shefat e tyre të emëruar politikë i kishin urdhëruar të ishin. Këtu ishin edhe liderët e partisë kryesore serbe të Kosovës. Në një moment, një makinë u zmadhua dhe katër të rinj të maskuar dolën. Në qytetin e ndarë të Mitrovicës, ku jetojnë serbët në veri dhe shqiptarët në jug, veriu është i zbukuruar me flamuj serbë dhe i lyer me kreshta me pankarta të diçkaje të quajtur "Brigada e Veriut". Aty lexohet: "Mos u shqetësoni ... Ne jemi duke pritur!" Por kush janë ata? Një milici serbe në pritje? Askush nuk e di me siguri...
Me tone të heshtura, banorët më thonë se vitin e fundit janë dërguar 600 burra për stërvitje ushtarake në Serbi. Por nuk ka asnjë mënyrë për të ditur, nëse nuk filloni t'u bëni pyetje njerëzve që vërtet nuk do t'i vlerësonin, çfarë është e vërtetë dhe çfarë është një dezinformatë e përhapur nga BIA, shërbimi inteligjent i Serbisë, i cili besohet gjerësisht se mban dorën e kamxhikut këtu. Ndërkohë, vendasit ishin në radhë në pikat e parave të gatshme. Me barrikadat që kishin mbyllur dy pikat kufitare në veri, ata ishin të shqetësuar se bankat do të mbeteshin pa para.
Një rrugë në Mitrovicën e Veriut
Pyetni njerëzit në Mitrovicën e veriut se çfarë duan dhe, në fund të fundit, kjo është thjesht një jetë normale – lloji që askush këtu nuk e ka shijuar për më shumë se një çerek shekulli. Por sa e mundur është kjo? Si të pritet Nyja Gordiane e Kosovës, e cila ka lënë të lidhur me njëri-tjetrin, fatin e serbëve dhe shqiptarëve të Kosovës (dhe Kosovës dhe Serbisë)? Lufta e Kosovës përfundoi në vitin 1999, por ende diplomatët dhe liderët politikë nuk kanë qenë në gjendje ose nuk kanë dashur të bien dakord për një kornizë përfundimtare për bashkëjetesë paqësore.
Në vazhdën e shpërbërjes së Jugosllavisë në vitet nëntëdhjetë, Kosova, provinca jugore e Serbisë, mbeti e mbyllur brenda Serbisë — edhe pse popullsia e saj, me shumicë etnike shqiptare, e refuzoi sundimin serb dhe u shtyp nga Slobodan Millosheviqi, lideri i atëhershëm i Serbisë, i cili e kishte hequr provincën nga autonomia. Pas luftës në Kosovë të viteve 1998-99 ndërmjet guerrilasve kosovaro-shqiptarë dhe Serbisë, dhe më pas ndërhyrjes së NATO-s, Kosova u bë protektorat i OKB-së. Në vitin 2008, ajo shpalli pavarësinë. Kjo u pranua nga shumica, por jo të gjitha vendet perëndimore, dhe u refuzua nga Serbia, Rusia dhe Kina ndër të tjera. Shqiptarët e Kosovës argumentuan se kishin të drejtën e vetëvendosjes; Serbia argumentoi se integriteti i saj territorial e kapërcente këtë, edhe pse askush në Serbi nuk donte apo dëshiron të riintegrojë një rajon plot me shqiptarë armiqësor.
Nga popullsia prej 1.8 milionë e Kosovës, rreth 100,000-120,000 janë serbë. Më shumë se gjysma jetojnë në Kosovën qendrore dhe jugore, ndërsa pjesa tjetër jetojnë në veri, një zonë që ngjitet me Serbinë. Tani, thonë serbët vendas në veri, tabelat janë kthyer. Marko Jaksic, një avokat dhe aktivist politik nga Mitrovica veriore, thotë se Albin Kurti, kryeministri i Kosovës, “po bën të njëjtat gjëra si Millosheviqi gjatë viteve nëntëdhjetë, vetëm ne kemi ndryshuar anë”. Është lloji i argumentit që i bën shqiptarët e Kosovës të flaktë nga inati.
Unë dhe Jaksiç po flisnim në Number One, një kafene hoteli disa qindra metra larg urës mbi Ibër që ndan qytetin në dysh. Ai e nis bisedën duke treguar se pikërisht para 10 vitesh e kisha pyetur se cila ishte zgjidhja për Kosovën dhe se kishte thënë se kufiri ndërmjet Kosovës dhe Serbisë nuk ishte “aty lart”, domethënë në veri të vendit ku ishim ne, por "në urë". Ai beson se Kosova duhet të ndahet. Është një ide që vjen dhe shkon si batica. Derisa ai shkoi në Hagë në vitin 2020 për t'iu përgjigjur akuzave për krime lufte, Hashim Thaçi, deri atëherë presidenti i Kosovës, dhe lideri i Serbisë, Aleksandar Vuçiç, luajtën me idenë, por vendet kryesore perëndimore lëvizën për ta anuluar atë.
As ndarja nuk ishte popullore në Kosovë dhe Serbi. Problemi nuk ishte veriu i Kosovës, por precedenti. Nëse veriu i Kosovës i kthehej Serbisë, atëherë ç'të themi për luginën e Preshevës së populluar nga shqiptarët në Serbi ose rajonet e banuara me shqiptarë të Maqedonisë së Veriut ose rajonet serbe dhe kroate të Bosnjës dhe Hercegovinës? Pra, Kutia e Pandorës mbetet e mbyllur. Atëherë, si mund të jetojnë serbët e Kosovës një jetë normale në Kosovë, veçanërisht në veri?
Përgjigja për këtë pyetje është çuditërisht e thjeshtë. Me vullnet politik nuk ka asnjë çështje ndërmjet Kosovës dhe Serbisë dhe mes serbëve dhe shqiptarëve, që nuk mund të zgjidhet ose të paktën të fshihet. Të dy palët kanë biseduar në një dialog të sponsorizuar nga BE për më shumë se një dekadë dhe shumë marrëveshje janë arritur – edhe nëse nuk janë zbatuar të gjitha.
Pushtimi rus i Ukrainës ka injektuar gjithashtu energji të re në negociatat, të cilat udhëhiqen nga Miroslav Lajcak i BE-së, i cili mbështetet nga Gabriel Escobar, një diplomat amerikan. Megjithatë, që nga qershori, ata kanë shuar zjarrin, duke mposhtur krizat mbi targat, kartat e identitetit dhe tani barrikadat. Por ata kanë një plan, të mbështetur nga Franca dhe Gjermania, i cili mund të jetë baza për një zgjidhje afatgjatë. Diplomatët flasin për “dy Gjermanitë”, me të cilat nënkuptojnë se Serbia dhe Kosova mund të jetojnë krah për krah (siç bënë dy Gjermanitë e Luftës së Ftohtë), duke mos e njohur njëra-tjetrën zyrtarisht por si shtete të pavarura.
Por kjo është vetëm gjysma e ekuacionit. Në këmbim të njohjes de facto, që do të thotë të trajtohet si shtet fqinj nga Serbia, Kosova pritet t'i përmbahet zotimit të nënshkruar në vitin 2013 me të cilin komunat serbe në Kosovë mund të formojnë një lloj asociacioni, duke u dhënë atyre autonomi efektive në fusha të tilla si shëndetësia dhe arsimi. Gjykata Kushtetuese e Kosovës e ka refuzuar këtë dhe Kurti bëri fushatë energjike kundër saj në opozitë, por tani presioni është mbi mbështetësit e tij perëndimorë për të gjetur një mënyrë për ta ofruar atë në një formë apo në një tjetër.
Kriza aktuale e ka rikthyer keq kauzën e normalizimit. Serbët kanë dhënë dorëheqje nga parlamenti, nga gjyqësori dhe në veri, nga forca policore e Kosovës. Ata gjithashtu dhanë dorëheqje nga asambletë lokale, gjë që shkaktoi zgjedhjet për të reja të cilat tani janë shtyrë deri në prill pasi zyrat elektorale në veri u sulmuan. Tatjana Lazarevic, redaktore e faqes së lajmeve KoSSev në veri, thotë se që kur serbët u larguan nga policia, pjesëtarët shqiptarë të policisë së Kosovës janë dërguar në veri dhe vendasit i shohin ata "100% si një forcë okupuese". Ajo shton se serbët në veri “nuk donin të integroheshin në shtetin e Kosovës... dhe as nuk e duan këtë sot”. Por nëse ka një marrëveshje normalizimi mes Kosovës dhe Serbisë, mendon ajo, njerëzit thjesht do të jetojnë me të.
Nëse do të ishte kështu, nëse do të kishte një marrëveshje, çfarë zgjedhje do të kishin serbët e Kosovës? Veriu i Kosovës mund të jetë një vend i rrezikshëm. Nëse është në interesin e Serbisë të bëjë një marrëveshje, mospajtimi nuk do të tolerohet. Ky është një vend ku politika dhe krimi i organizuar mbivendosen, edhe më shumë se kudo tjetër në Ballkan.
Megjithë lojën me aksione të larta të luajtura me barrikadat këto javët e fundit, nuk është gjithçka fatkeqësi dhe errësirë. Lajçak më tha: “Tensionet nuk kanë qenë kurrë më të larta në 20 vjet; Mosbesimi nuk ka qenë kurrë më i thellë.” Por Jeff Hovenier, ambasadori amerikan në Kosovë, dha një notë më optimiste. Ai më tha se, përderisa qëllimi përfundimtar ishte njohja reciproke e Kosovës dhe Serbisë, “e cila për fat të keq tani nuk është e mundur, sfidat e sotme ende mund të tejkalohen. Nëse e shihni këtë marrëveshje, këtë punë si një hap të përkohshëm drejt kësaj… ka mundësi reale.”
Ivan Vejvoda, një analist serb dhe drejtues i programit të së ardhmes së Evropës të Institutit për Shkenca Humane në Vjenë është dakord. Pavarësisht ngecjes aktuale, “të dyja palët e kuptojnë se duhet ta bëjnë këtë, por ata ende po kërkojnë një mënyrë në të cilën ata rezultojnë të jenë pala fituese, por nuk ka asnjë fitues në këtë. Të gjithë do të humbasin diçka - ose më mirë, askush nuk do të marrë gjithçka që dëshiron. Por kjo është pikërisht ajo që ka të bëjë me kompromisin: të arrihet një situatë ku dikush shkon përpara.” Më pas ai vazhdoi të renditte shembuj nga Irlanda e Veriut në Ishujt Faroe, nga vendi Bask deri në Tirolin e Jugut, ku janë siguruar të gjitha mënyrat e zgjidhjeve të zbatueshme për të drejtat e pakicave.
Kujdes Brigada Veriore: “Presim!”
Vetë Kurti mendon se Serbia nuk është e interesuar për një kompromis dhe Vuçiç thotë se Serbia nuk do ta njohë kurrë Kosovën. Vuçiç ende dëshiron ndarje, më tha Kurti dhe flet sikur është “në kërkim të makinës së kohës… herë dëshiron të kthehet në 1999 e herë në 2007 [para shpalljes së pavarësisë së Kosovës], por ju e dini… treni është larguar. Nuk mund të kthehemi më atje.” Shumë prej diplomatëve e shohin Kurtin kokëfortë dhe kjo i ka humbur atij njëfarë mbështetjeje perëndimore, por politika e tij për të luajtur topin e ashpër me Vuçiçin ka dhënë rezultate. Vuçiç është në këmbë dhe i është dashur të pranojë për disa çështje gjatë muajve të fundit: më 15 dhjetor, Kurti aplikoi për kandidaturën në BE dhe gjithashtu më në fund ka siguruar një premtim se qytetarët e Kosovës nuk do të kenë më viza Shengen nga viti 2024.
Megjithatë, mes gjithë këtyre zgjidhjeve teknike, një pjesë e problemit - në fakt, një pjesë shumë e madhe e problemit - është personale. Disa vite më parë, intervistova Hashim Thaçin, i cili kishte qenë një anëtar udhëheqës i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës kur Vuçiqçishte ministër në qeverinë e Millosheviqit. Kur mbaroi intervista më pyeti: “A po e sheh Aleksandrin?” Në fillim, vizatova një boshllëk të plotë - më pas kuptova se ai po fliste për Vuçiqin. Në ditët e sotme nuk ka të tilla emra të bukura. Në fillim, vizatova një boshllëk të plotë - më pas kuptova se ai po fliste për Vuçiqçn. Në ditët e sotme nuk ka të tillë emra të bukur...
Vuçiç dhe Kurti e përçmojnë njëri-tjetrin. Kur Vuçiç ishte ministër, Kurti ishte i burgosur politik në një burg serb; më 1 dhjetor, Vuçiç e quajti publikisht Kurtin "terrorist". Mungesa e çdo raporti personal e bën shumë më të vështirë gjetjen e një marrëveshjeje.
Pasi u larguam nga "Number One" në Mitrovicën e veriut, unë dhe Jaksiç shkuam te ura mbi Ibër. Mund të ecësh nëpër urë, megjithëse është e ndaluar për qarkullim që nga viti 1999. Jakshiq më tha se, si administrator i gjykatës për gjykatën e unifikuar të Mitrovicës, ai dhe kolegët e tij shqiptarë e kishin ndarë shoqërinë me lot në sy. Por si të gjithë serbët, edhe ai kishte dhënë dorëheqjen kur serbët u larguan nga institucionet e Kosovës. Tani nuk ka më kthim pas, mendoi ai.
Përshtati në shqip: Dosja.al
Artikulli në origjinal: https://unherd.com/2023/01/will-kosovos-war-ever-end/?fbclid=IwAR07pxykLIEq3Oftcl5ZS64YxTlW_Y4xpikknHlj-p6CWsUlZH0Lkd_lzuU
Imagjinoni sikur jeni mbi detin Adriatik dhe filmoni vazhdimisht një anije që është nisur 30 vjet më parë nga bregu lindor p&eum...
Ditmir Bushati 1.Në Samitin BE - Ballkan Perëndimor të mbajtur në Tiranë në kulmin e luftës në Ukrainë, Serbia...
Lufta Kur Rusia grumbulloi trupat e saj përgjatë kufirit me Ukrainën rreth një vit më parë, shumë ekspertë dhe poli...
Foto ilustrim Pushtimi i Ukrainës nga ana e Rusisë ka krijuar një panoramë të re të sigurisë në Europë. BE-ja ...
TIRANË- Ajo që ndodhi me pallatin te rruga 'Myslym Keta', konfirmon alarmin se Shteti ka rënë në favor të një bande hajdut&...
Foto Ilustruese Lufta e Parë Botërore ishte një lloj vetëvrasje kulturore që shkatërroi epërsinë e Evropës. Li...
Enton Abilekaj Nata e 22 korrikut 2016 ka mbetur në histori si votimi i fundit unanim i Kuvendit të Shqipërisë. Pas shumë negociat...
Harta Pushtimi rus i Ukrainës më në fund ka zgjuar Bashkimin Evropian për rëndësinë strategjike të Ballkanit Per&eu...
Arbër Zaimi Para pak ditësh Edi Rama në Bruksel tha se Jugosllavia paska qenë e mirë shumë, madje më e mirë se Bash...
Vuçiç, Rama dhe Kurti Pas një heshtjeje të pashpjegueshme disaditore, Kryeministri i Shqipërisë vendosi të flasë...
